، پزشکیان یکشنبه هفته آتی، اول مهر ۱۴۰۳ برای شرکت در نشست مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک سفر می‌کند و سه‌شنبه سوم مهر در این مجمع سخنرانی خواهد کرد. این نشست در چارچوب برنامه‌های سالانه مجموع عمومی است که طبق منشور سازمان ملل، همه کشورهای عضو این فرصت را یک‌بار در سال پیدا می‌کنند تا بتوانند مواضع خود را از تریبون این نهاد بین‌المللی مطرح کنند.

سخنرانی در اجلاس جانبی مجمع عمومی به‌‌نام «سران برای آینده»، دیدار با ایرانیان مقیم آمریکا، نشست با مدیران رسانه‌ها، اندیشکده‌ها و دیدارهای دوجانبه با برخی سران کشورهای اروپایی، آسیایی و جهان اسلام از جمله برنامه‌های احتمالی رئیس‌جمهور در این سفر است. با توجه به آنکه دولت چهاردهم تازه روی کار آمده، بسیاری حضور پزشکیان در مقر سازمان ملل را مهم ارزیابی می‌کنند که صرفاً محدود به سخنرانی‌اش در مجمع عمومی نیست. دیدارهای دوجانبه به‌ویژه با رهبران اروپایی و عربی از آن جهت دارای اهمیت راهبردی است که رویکرد کلی پزشکیان و دولتش را به آنها نشان می‌دهد. لذا این فرصتی است تا طرف‌های مقابل بتوانند ارزیابی درستی از چهار سال پیش‌رو داشته باشند و طبق آن سیاست‌هایشان را تنظیم کنند. بحث اصلی در حال حاضر مسئله مذاکرات هسته‌ای، احتمال فعال شدن مکانیسم ماشه در یک سال آینده و پیش از پایان زمان مقرر آن در 4 مهر 1404 و همچنین اختلافات با کشورهای عربی در زمینه میادین مشترک است.

همان‌طور که سفرهای قبلی روسای جمهوری به نیویورک قرار نبوده دستاورد شگرفی در عرصه سیاست خارجی کشور داشته باشد، این سفر هم از همان جنس است. در واقع حضور در نیویورک و نشست‌های جانبی آن، بیشتر شبیه یک ویترین است که هر کشوری ( هر دولتی در واقع) تلاش می‌کند از این طریق خود را به دنیا بشناساند. به همین دلیل اولین حضور پزشکیان در نیویورک مهم ارزیابی می‌شود. اگر این معرفی به شیوه خوبی انجام شود، می‌توان انتظار داشت گفت‌وگوهای دوجانبه مقدمه نشست‌های کارشناسی و سپس ملاقات‌های مقامات ارشد سیاسی کشورها با هم شود. در آن صورت انتظار می‌رود نتیجه مشخصی برای کشور به دست آید. در این گفت‌وگوها باید خطوط کلی که امکان مذاکره و رسیدن به نقطه مشترک را فراهم می‌کند، به طرف مقابل ارائه شود.

ایران در حال حاضر تحت تحریم‌های شدیدی است که در روزهای اخیر به بهانه دروغین ارسال موشک‌های بالستیک به روسیه در میانه جنگ اوکراین، این تحریم‌ها و فشارهای سیاسی وارد بعد تازه‌ای شده است. به نظر می‌رسد اروپا تلاش دارد از فرصت باقیمانده تا 4 مهر 1404 که طبق قطعنامه 2231 دیگر برای همیشه امکان بازگشت تحریم‌های مندرج در قطعنامه‌های ششگانه پیش‌برجام از بین می‌رود، تهران را مجبور به رفتارهایی همسو با خود کند. این فشارها در موضوع هسته‌ای نیست، بلکه شامل نارضایتی اروپا از عملکرد جمهوری اسلامی در خاورمیانه، جنگ اوکراین، جنگ غزه و حتی مسائل حقوق بشری است. اما حضور پزشکیان در نیویورک این فرصت را فراهم کرده تا با کمترین تشریفات دیپلماتیک، رودرو با مقامات غربی گفت‌وگو صورت بگیرد و تبین شود که همانطور که ایران نگرانی‌های امنیتی اروپا را درک می‌کند، اروپا نیز باید چنین کند. غرب باید بداند ایران در محدودیت قانونی در زمینه فروش ندارد هرچند هنوز هیچ موشک بالستیکی به روسیه نفروخته است. در این شرایط، احتمالاً ملاقات‌‌های دوجانبه منجر به تفاهم اولیه دو طرف درباره زمان‌بندی کلی برای مذاکرات چند ماه آینده شود.

در این بین رهبران کشورهای عربی منطقه هم منتظر هستند رویکرد پزشکیان را ببینند. اعلام حمایت قاطع از محور مقاومت، نکته جدیدی برای اعراب نیست. آنها می‌دانند این یک اصل در جمهوری اسلامی ایران است، اما نحوه واکنش تهران به مسائلی که در سوریه، لبنان و نوار غزه رخ می‌دهد و همچنین برنامه پزشکیان در رابطه با همکاری‌های منطقه‌ای مهم است که روشن شود. در دوره وزارت امیرعبداللهیان، ابتکار منطقه‌ای هشت کشور مطرح شد که شامل اعضای شورای همکاری خلیج‌فارس، عراق و ایران بود. قرار بود در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل سال 1402، اعضای این ابتکار با هم دیدار داشته باشند، اما اختلاف کویت و عراق مانع این رویداد شد. به نظر می‌رسد وزارت خارجه دولت چهاردهم مجددا اجرای این ابتکار را در دستور کار داشته باشد. این یک فرصت بی‌نظیر است تا مقامات هشت کشور بتوانند دیدگاه‌های خود را درباره امنیت و اقتصاد منطقه مطرح کنند.

براین اساس، به طور کلی سفر نیویورک بیش از آنکه یک دستاورد واضح و آنی داشته باشد، در واقع نوعی ریل‌گذاری برای حرکت‌های بعدی دولت است.