علیرضا شیخ عطار در گفت و گو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری موج درباره رویکرد سیاست خارجی دولت چهاردهم برای ورود به مذاکره با اروپا در راستای رفع تحریم ها گفت: گفتگو یک بحث است و رابطه گرم و صمیمانه بحث دیگری است. یعنی دو کشور می‌توانند مسائل حل نشده ای داشته باشند ولی در برخی از آن مسائل که فکرشان به هم نزدیک‌تر است، گفتگو کنند. بنابراین اینکه مقامات دولت پزشکیان اعلام کرده اند می خواهند با اروپا گفتگو کنند به این معنا نیست که  ما همه مسائلمان با اروپا را به هر قیمتی میتوانیم، حل کنیم. اصلاً مسائل ما با اروپا چیست، ابتدا باید صورت مسأله را بشناسیم.

وی افزود: مسئله ما با اروپا نه هسته ای است و نه حقوق بشر.زیرا اروپا نشان داد مثلاً در رفتارش با رژیم صهیونیستی که حقوق بشر برایش مهم نیست. در یکسال گذشته بیش از ۴۰ هزار کشته در نوار غزه که اکثراً هم زن و کودک هستند، رخ داده ولی یک نفر از رهبران اروپا آن را محکوم نکرده است. بنابراین مشکل اروپا حقوق بشر نیست. در بحث هسته‌ای نیز اسرائیل ۲۵۰ تا ۵۰۰ کلاهک اتمی دارد در این باره هم هیچ کدام از اروپایی ها بحثی ندارند. من خاطرم هست در کنفرانسی در آلمان زمانی که من سفیر بودم، اولاف شولتز، نخست وزیر کنونی آلمان در پارلمان اروپا سمت داشت و سخنران کنفرانس بود. موضوع سخنرانی اش مخاطرات سلاح هسته‌ای بود. من پرسیدم اگر این سلاح آنقدر بد است چرا اسرائیل اینهمه کلاهک دارد و شما اعتراضی ندارید. پاسخ داد اسرائیل برای امنیتش باید داشته باشد. بنابراین اروپا رفتارهای متناقض دارد و این تناقض رفتاری اش هم این نیست که منطق ارسطویی را نمی‌فهمد. بلکه اروپا به منافع خودش توجه میکند.

این تحلیلگر مسائل اروپا تصریح کرد:  مطلب دوم این است که در حال حاضر اروپا از لحاظ رهبری در وضع بسیار بدی قرار دارد. شاید در هیچ دوره ای از تاریخ چند صد سال اخیر اروپا، اینقدر ضعف رهبری در کشورهای اروپایی وجود نداشته است شما ژنرال دوگل را با میکرون مقایسه کنید. یا اینکه زمانی در آلمان ادنائر بود و در انگلیس تاچر. این افراد با نخست وزیران امروزاین کشورها خیلی تفاوت در قدرت رهبری دارند. در چند سال اخیر نخست وزیران انگلیس هر مدت یکبار عوض میشوند تا جایی که یک هندی تبار به این پست دست یافت زیرا خود انگلیسی ها دیگر برای این مقام تمایلی ندارند.

شیخ عطار اظهار داشت: با توجه به این شرایط، توافق با اروپا به معنای اینکه هرچه در گذشته رخ داده مهم نیست و از این به بعد روابط خوب باشد، امکان پذیر نخواهد بود. زیرا اروپا با این ضعف رهبری و تناقض در رفتاری که دارد که ناشی از ضعف منطقش هم هست، شریک قابل اعتمادی به عنوان یک دوست نیست. ما الان با اروپا رابطه داریم ولی بدین معنا نیست که با یک گفتگو در نیویورک یا در جای دیگر همه بدی های گذشته را بتوانیم به راحتی فراموش کنیم و بگوییم جبران می‌شود.

وی تأکید کرد: در تحریم ها رفتاری که اروپا با ما کرد، حتی از رفتار آمریکا بدتر بود. زیرا ما روابط تجاری چندانی با آمریکا نداشتیم. تا بیست سال قبل اولین شریک تجاری ما آلمان بود ولی در جریان تحریم ها اروپایی ها بودند که ما را تحت فشار قرار دادند. چرا که صنعت و نیازهای ما حتی دارو تجهیزات پزشکی بیشتر از طریق اروپا تامین میشد و به ندرت چیزی از آمریکا وارد میشد. ولی اروپا بخاطر آمریکا و ضعفی که در برابر این کشور دارد نتوانست در جریان تحریم ها کاری برای حفظ روابط تجاری اش با ایارن انجام دهد. همین الان اقلیت های سیاسی فعال در پارلمان های اروپا، انتقادشان به دولتهای حاکم همین تسلیم پذیری بلا قید و شرط در برابر آمریکاست.

سفیر سابق کشورمان ادامه داد: با این وجود می توانیم با اروپا مذاکره کنیم، مواضعمان را صریح بیان کنیم، خط قرمز ها را روشن کنیم، جلو تحریف مواضعمان را بگیریم چون آنها خیلی نسبت های دروغ به ما می‌دهند اما اینها بدان معنا نیست که مردم تصور کنند از فردا همه تحریم ها برداشته میشود. این را هم نه تنها دولت پزشکیان بلکه هر دولت دیگری که درک و فهم سیاسی دارد، متوجه میشود. در حال حاضر هم هم مسئله فی مابین، برجام نیست. ترامپ این توافق را پاره کرد و اروپا هم صراحتاً گفت آن برجام قابل احیا نیست. یعنی حتی اگر امروز صحبتی درباره مکانیسم های کنترلی هسته ای بخواهند انجام شود، دیگر بحث احیای برجام نیست و چیز دیگری است. مکانیسم ماشه هم از موارد انتقادی به امضاکنندگان برجام است که در زمان خودش خیلی مورد بحث قرار گرفت ولی اگر امروز قرار باشد در مورد هسته ای بحث جدیدی با اروپا شروع شود، این مکانیسم خارج از موضوع خواهد بود و جای بحثی ندارد.