به گزارش خبرگزاری موج یزد، کانون تفکر آب دانشگاه یزد در بیانیه ای مرتبط با سیل اخیر در کشور تاکید کرد سیل های اخیر در ایران نشانه پایان دوره خشکی نیست.

در این بیانیه آمده است:

نتایج حاصل از پژوهش‌های متعدد نشان می‌دهد که پیامدهای تغییر اقلیم جهانی نمودهای متفاوتی در نقاط مختلف کرۀ زمین دارد. در کشور ایران، بارزترین پیامد تغییر اقلیم جهانی، «خشکی» و «کم‌آبی» است. باید به این مهم توجه داشت که خشکی، مفهومی متمایز از خشکسالی است. خشکسالی یک پدیده دوره‌ای است در حالی‌که خشکی به‌صورت برگشت‌ناپذیر در حال وقوع است و ایران با پدیده خشکی یعنی یک پدیده برگشت ناپذیر مواجه است. البته، موضوع گسترش خشکی یک امر مسبوق به سابقه است. در دوره‌های زمانی گذشته، منطقه سیستان، انبار غله بوده است در حالی‌که هم اکنون، یکی از خشک‌ترین مناطق کشور است.

به‌طور معمول، انتظار می‌رود در طول یک سال آبی کامل، یک دورۀ شش ماهه سرد همراه با بارندگی پیوسته از اواسط پاییز تا اواسط بهار و یک دورۀ شش ماهه گرم و کم باران از اواسط بهار تا اواسط پاییز را شاهد باشیم. تغییر اقلیم جهانی سبب بی‌نظمی در این روند شده است. بی‌نظمی‌ها شامل: الف-افزایش تعداد دوره‌های تر و خشک در طول یک سال آبی، ب- افزایش شدت بارش‌ها در دورۀ تر و ج- جابجایی زمانی بارش‌ها به سمت فصل گرم سال می‌شود.

آنچه سبب گسترش خشکی و کم‌آبی در کشور شده است، در قالب بررسی‌های اقلیم‌شناختی با استفاده از شبیه‌سازی‌ها به‌کمک مدل‌های اقلیمی جهانی قابل درک است. یک تصویرسازی از آینده به‌کمک یک «سامانه مجتمع» با استفاده از 32 مدل اقلیمی جهانی نشان می‌دهد که بر خلاف معمول، با توجه به تغییر اقلیم جهانی، تعداد دوره‌های خشک و تر در طول یک سال آبی افزایش می‌یابد. تعدد دوره‌های خشک و تر سبب وقوع بارش‌های حدی و سیل‎‌آسا می‌گردد. برای مثال، در سال آبی جاری (مهر 1397- شهریور 1398)، ابتدا در پاییز 1397، یک دورۀ تر و سپس در زمستان 1397، یک دورۀ خشک و بالاخره در اواخر زمستان 1397 و اوایل بهار 1398 شاهد یک دورۀ پر بارش نسبت به گذشته هستیم. هم‌زمانی دورۀ تر با دورۀ گرم سبب شده است، که بیشتر بارش‌ها به‌صورت باران باشد و بخش عمده بارش به روان‌آب تبدیل شود.

بارش‌های اخیر (اواخر اسفند 1397 و فروردین 1398)، نشان‌دهنده ورود به دورۀ ترسالی نیست. در واقع، این بارش‌ها نتیجۀ بی‌نظمی حاصل از پدیدۀ گرمایش جهانی و تغییر اقلیم است. در حال حاضر، سیلاب‌ها و روان‌آب‌ها، یک چالش اساسی کشور و استان یزد محسوب می‌شود که مدیریت صحیح آن سبب تبدیل این تهدید به فرصت خواهد شد.

آنچه قطعیت دارد، این است که تغییر اقلیم جهانی سبب اخلال در چرخۀ آب شده است. بنابراین، تعذیۀ آبخوان‌ها و سفره‌های آب زیرزمینی به درستی انجام نمی‌شود. از یک‌سو، آسیب‌های وارد شده به آبخوان‌ها و سفره‌های آب زیرزمینی در یک دورۀ زمانی بلندمدت رخ داده است. از سوی دیگر، استفاده نامناسب از فناوری‌های مربوط به برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی سبب تسریع در روند تخریب و آسیب وارده به محیط شده است. نمود بارز این آسیب‌ها، پدیده فرونشست زمین و فروچاله‌ها هستند. بنابراین، جبران آسیب‌ها در یک دورۀ زمانی کوتاه‌مدت از دیدگاه علوم هواشناسی، اقلیم‌شناسی و آب‌شناسی امری محال و غیرممکن است. بنابراین، به‌طور تقریبی و نسبی با یک فرآیند تخریبی برگشت‌ناپذیر روبرو هستیم که جبران بخشی از این تخریب و آسیب امکان‌پذیر نیست.

با توجه به مطالب فوق، توصیه می‌شود امکان استفاده از روان‌آب‌های حاصل از بارش‌های حدی مد نظر قرار گیرد. علاوه بر این، با توجه به اقلیم استان یزد و میزان اندک بارش‌ها و تبخیر زیاد، اصلاح روش‌های مصرف و استفاده از روش‌های نوین در هر سه بخش: الف- کشاورزی، ب- صنعت و ج- شرب و بهداشت مورد تاکید است. بدین ترتیب، ضروری است برنامه‌های توسعه بر مبنای ظرفیت محدود اقلیم گرم و خشک استان یزد تنظیم شوند.