شایعات درباره کاهش بیشتر تولید اوپک از ژوئن که قیمت‌ها به میانه محدوده ۴۰ دلار سقوط کردند، شنیده می‌شود. بازارها نسبت به سلامت بازار نفت به شدت بدبین شده‌اند و تردید دارند که کاهش تولید اوپک بازار را تا پایان مارس سال ۲۰۱۸ که زمان اجرای توافق نفتی به پایان می‌رسد، متعادل کند اما تلاش پشت صحنه مقامات ونزوئلایی قابل توجه است زیرا این کشور آمریکای جنوبی عضو اوپک، یکی از نخستین و سرسخت‌ترین حامیان توافق کاهش تولید بود.

در سال ۲۰۱۶ اعضای قدرتمندتر اوپک ماه‌ها درخواست‌های ونزوئلا را نادیده گرفتند اما در نهایت در ماه نوامبر پس از اینکه قیمت ها به پایین ۵۰ دلار در هر بشکه سقوط کرد، با کاهش تولید موافقت کردند.

این توافق برای مدتی قیمت‌ها را به بالای ۵۰ دلار در هر بشکه رساند اما پس از شش ماه، بازار دوباره به پایین محدوده ۵۰ دلار سقوط کرد. با این‌همه ضرورت قیمت‌های بالاتر در حال حاضر از هر زمان دیگری برای ونزوئلا حادتر است. اعتراضات در سراسر این کشور آمریکای جنوبی که اقتصادش با نرخ سریعی در حال کوچک شدن است، گسترش پیدا می‌کند و خشونت تشدید شده و این کشور از بن‌بست سیاسی و فاجعه اقتصادی و اجتماعی آسیب دیده است.

هفته گذشته مخالفان با هدف مخالفت با اقدامات ضددموکراتیک دولت، یک همه‌پرسی نمادین را ترتیب دادند که بیش از هفت میلیون رای جذب کرد. این همه‌پرسی خشم گسترده و مخالفت نسبت به تلاش دولت برای تحکیم قدرت از طریق بازنویسی قانون اساسی را نشان داد. چنین اقدامی موسسات رقیب مانند مجلس ملی را تضعیف خواهد کرد. همه‌پرسی برگزار شده در مخالفت با رأی ۳۰ ژوئن از سوی دولت به رسمیت شناخته نشد اما نمایش قدرت مخالفان بود.

بدون بالا رفتن قابل توجه قیمت‌های نفت، هیچ راهی برای خروج از نکبت اقتصادی برای ونزوئلا در کوتاه‌مدت وجود ندارد. مقامات ونزوئلایی از این واهمه دارند که شرکت نفت دولتی PDVSA در صورتی که قیمت‌های نفت در نیمه دوم سال ۲۰۱۷ پایین ۵۰ دلار در هر بشکه بماند، ممکن است ورشکسته شود. دولت ونزوئلا و شرکت نفتی PDVSA بدهی هنگفتی دارند که موعد پرداخت آن در اواخر سال جاری فرا می‌رسد. موعد پرداخت ۴.۹ میلیارد دلار بدهی در فاصله اوت تا دسامبر سرمی‌رسد که دو سوم از این بدهی متعلق به شرکت PDVSA است.

موعدهای مهم بازپرداخت بدهی در اکتبر و نوامبر هستند که شرکت PDVSA باید به دارندگان اوراق قرضه مجموعا ۳.۶۳ میلیارد دلار در این دو ماه پرداخت کند. مشکل این است که نقدینگی این شرکت در چند سال گذشته سقوط چشمگیری پیدا کرده و مجموع دارایی‌ها حدود ۱۰ میلیارد دلار است. از سوی دیگر بخش صنعت نفت ونزوئلا در وضعیت بحرانی قرار دارد. تولید نفت این کشور سال‌هاست رو به کاهش بوده با این همه کاهش واقعی از زمان رکود بازار که در سال ۲۰۱۴ آغاز شد، شتاب گرفته است.

تولید نفت به ۱.۹۳۸ میلیون بشکه در روز در ماه ژوئن رسید که نسبت به اواخر سال گذشته، ۲۲۱ هزار بشکه در روز نسبت به پایان سال گذشته کاهش داشت. این کاهش ادامه خواهد داشت زیرا دولت پولی برای سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های تعمیر و نگهداری در میدان‌های کنونی ندارد چه رسد به اینکه بخواهد در پروژه‌های جدید سرمایه‌گذاری کند.

بدتر از همه، شرکت‌های معدودی به سرمایه‌گذاری در چنین فضای بی‌ثباتی علاقه نشان می‌دهند و امید اندکی وجود دارد که بخش خصوصی بتواند اوضاع را بهبود دهد. حتی اخیرا صحبت‌هایی در مورد دورنمای ملی شدن برخی دارایی‌های خصوصی مطرح شده که چنین اقدامی مطمئنا شرکت‌هایی که همچنان در ونزوئلا سرگرم فعالیت هستند را فراری خواهد داد.

یک متحد نزدیک نیکولاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا، اظهار کرده که بازنویسی آینده قانون اساسی ممکن است شامل مالکیت دولتی صنعت نفت باشد که چنین اظهارنظری به عنوان تهدیدی برای ملی سازی گسترده تعبیر شده است.

شرکت PDVSA ناچار شد اوایل ماه جاری بیانیه‌ای صادر کرده و امنیت حقوقی شرکت‌های خارجی که در این کشور فعالیت دارند را تضمین کند تا نگرانی‌ها نسبت به مصادره دارایی‌های شرکای بین‌المللی این شرکت رفع شود. در واقع این شرکت به دنبال همکاری بیشتر از سوی بخش خصوصی بوده و به دلیل نداشتن نقدینگی برای سرمایه‌گذاری یا حفظ تولید، مکررا سهام پروژه‌ها را به شرکت‌هایی مانند روس‌نفت روسیه در قبال سرمایه‌گذاری عرضه کرده است.

فرانسیسکو مونالدی، استاد سیاست انرژی آمریکای لاتین در موسسه بیکر در دانشگاه رایس هوستون در مصاحبه با رویترز چنین می‌گوید: تصور کنید بخواهید مدیران شرکت را برای سرمایه‌گذاری در ونزوئلا متقاعد کنید آن هم زمانی که اعلام می‌شود دولت شرکت‌ها را ملی خواهد کرد.

وی در اظهارات مشابهی که در مصاحبه با بلومبرگ در اوایل ماه جاری داشت نیز عنوان کرد: چنین اقدامی خودکشی خواهد بود و با توجه به اینکه تولید به میزان زیادی کاهش پیدا کرده و حدود نیمی از تولید کنونی کشور مربوط به سرمایه‌گذاری‌های مشترک با شرکت‌های خارجی است، هزینه گزافی خواهد داشت.

آنچه در مرحله بعد اتفاق می‌افتد، نامعلوم است. دولت و مخالفان به سوی یک درگیری بزرگ بر سر رای ۳۰ ژوئیه برای بازنویسی قانون اساسی پیش می‌روند. مخالفان نسبت به ایجاد دیکتاتوری نگران هستند اما از سوی دیگر اقتصاد ونزوئلا در ورطه سقوط قرار گرفته است. آنچه که این وضعیت را پیچیده می‌کند هشدار دولت آمریکا نسبت به تحریم‌های فوری در صورت اقدام دولت مادورو برای بازنویسی قانون اساسی است. تولید نفت ونزوئلا در حال حاضر حدود دو میلیون بشکه در روز است و اگر به هر دلیلی کاهش پیدا کند، مطمئنا باعث می‌شود قیمت‌های نفت به میزان چشمگیری افزایش پیدا کند.