به گزارش خبرنگار خبرگزاری موج، پس از فرا رسیدن مرحله دوم تحریم های آمریکا میزان صادرات نفت ایران به بازارهای جهانی کاهش یافت، اما نه به اندازه ای که آمریکا تعیین کرده بود و از طرف دیگر در شرایط کنونی قیمت نفت کاهش یافته و این روند اگر ادامه یابد کشورهای همچون عربستان که وعده جبران نفت کاهش یافته ایران را داده بودند نمی توانند به هدف خود دست یابند، زیرا در این شرایط عرضه بیشتر نفت یعنی کمک به کاهش قیمت نفت و این مسئله آسیبی برای همان کشورهای صادرکننده خواهد بود. در آن روی سکه ایران عرضه نفت در بورس را آغاز کرده که بخش خصوصی به عنوان مشتری نفت ایران با سازوکار جدید به بازار جهانی ورود کرده است که دولت روند آن را برای مصون ماندن از تحریم ها مخفی نگه داشته است که این موضوع دو چالش ایجاد کرده، نخست اینکه دولت آمریکا برای اجرای سیاست های خود و شناسایی مسیرهای صادراتی سردرگم شده است و چالش دیگر نگرانی های داخلی برای رانت سازی و به وجود آمدن بابک زنجانی ها است. در این گزارش به این مسائل به تشریح پرداخته شده است.

عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی تهران درباره معافیت ۸ کشور از واردات نفت ایران و تاثیر آن بر کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی به موج، گفت: به احتمال زیاد کشورهای تولیدکننده متاثر از فضای به وجود آمده ذخایر نفتی خود را بیش از تقاضای بازار عرضه کردند و این مازاد عرضه پیش از کاهش عرضه ایران بود، چراکه ایران یک میلیون کاهش عرضه داد و عربستان و چند کشور دیگر از جمله روسیه آن را جبران کردند، البته احتمال این نیز وجود دارد که آمریکا تاحدودی مقداری از ذخیره نفت خودی را عرضه کرده باشد.

فرشید سیم بر با اشاره به دیگر عواملی که ممکن است در کاهش قیمت نفت اثر گذار بوده باشد، افزود: احتمال اینکه در نتیجه رکود صنعتی بخشی از تقاضای واقعی بازار جهانی کاهش یافته باشد وجود دارد و حتی ادامه این روند رکودی بر میزان عرضه نفت اثر خواهد گذاشت. یک پیش بینی دیگر برای کاهش قیمت نفت این است که کشورهای صنعتی با کاهش تقاضا به دنبال پایین کشیدن قیمت باشند که عربستان برای مقابله با آن اعلام کرده ۵۰۰ هزار بشکه، عرضه را کاهش خواهد داد و سایر کشورهای تولیدکننده نفت نیز این روند را دنبال خواهند کرد، در چنین شرایطی قیمت نفت بار دیگر برمی گردد.

او با تاکید بر اینکه آمریکا به برخی کشورهای واردکننده نفت از ایران معافیت داده تا این کشورها با بحران سوخت مواجه نشوند، تصریح کرد: تولید کننده های صنعتی همچون ژاپن، کره جنوبی، چین و ترکیه بدون نفت ایران با بحران روبرو می شوند، زیرا ممکن است در ادامه به بحرانی جهانی بدل شود، هرچند زمزمه این بحران وجود دارد که اگر آشکار شود که به بیکاری در کشورهای اروپایی دامن می زند.

سیم بر با اشاره به اینکه امروز استخراج نفت شل در آمریکا سخت است، گفت: در حال حاضر هزینه های بالایی برای استخراج شل وجود دارد و کاهش قیمت نفت در بازار جهانی مانع اجرای آن خواهد شد.

او درباره پیش بینی قیمت نفت در بازار جهانی تصریح کرد: در یک طرف بازار عربستان به عنوان بزرگترین صادرکننده نفت وجود دارد و از طرف دیگر شرکت های بزرگ و اسلحه سازی ها وجود دارند که این کشور از آن ها خرید کرده و از عرضه بالای نفت این کشور حمایت می کنند تا بتواند به تعهدات خود در قبال خریدش پایبند باشد و روسیه نیز به دلیل مشکلاتی که دارد به دنبال افزایش قیمت نفت است، بنابراین در کوتاه مدت ممکن است قیمت نفت در نتیجه فشارهای تحریم به ایران و ونزوئلا کاهش یابد، اما این مسئله کوتاه مدت خواهد بود و در بلند مدت بار دیگر افزایش قیمت نفت ادامه خواهد یافت و اگر در دو سال آینده ایران با کشورهای اروپایی و ... به توافق برسد میزان صادرات ایران افزایش خواهد یافت و در آن شرایط قیمت نفت متناسب با معادله عرضه و تقاضا تعیین خواهد شد.

این کارشناس نفت با بیان اینکه در حال حاضر توان بخش خصوصی برای خرید نفت ایران وجود ندارد، تصریح کرد: برای صادرات نفت فرقی بین بخش خصوصی و دولت نیست، زیرا امکان انتقال ارز به ایران وجود ندارد و اگر بخواهد فردی صادرکننده پول را به حساب شخصی خود در کشورهای خارجی واریز کند دولت نمی تواند منابع را به کشور برگرداند، از این رو تنها اثر آن رانت سازی برای تعدادی واسطه است و باعث نابودی منابع اقتصادی ایران خواهد شد و حتی ممکن است در اثر تحریم ها حساب این افراد بلوکه شود.

خریدار بخش خصوصی پول نفت را می پردازد

کاهش اخیر قیمت نفت در بازار جهانی نشان می دهد التهابی که آمریکایی ها ایجاد کرده بودند فروکش کرده است، استاد حقوق انرژی  دانشگاه تهران در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری موج ضمن تایید این موضوع، گفت: روند کاهشی قیمت نفت حاکی از این است که تحریم نتوانسته موثر واقع شود و نفت به قیمت اولیه خود برگشته است، بنابراین نفت ایران در بازار جهانی همچنان عرضه می شود و تغییر زیادی ایجاد نشد، در حالی که آمریکایی ها رسانه ها و افکار عمومی را ترسانده بودند و این مسئله باعث افزایش قیمت نفت شده بود.

حسن مرادی با تاکید بر اینکه ایران در شرایط کنونی باید عرضه نفت در بورس و تعامل با سایر شرکا را تقویت کند، افزود: برای نمونه کشورهای مانند چین و روسیه برای سرشاخ شدن با آمریکا توان بالقوه ای دارند و اگر تعامل با این کشورها افزایش یابد می توان مسیرهای جدیدی باز شود.

 او درباره اینکه آیا عرضه نفت به بازار جهانی از طریق افراد حقیقی باعث به وجود آمدن بابک زنجانی ها نخواهد شد، تصریح کرد: به نظر من پرونده بابک زنجانی با عرضه نفت از طریق بورس متفاوت است، زیرا زنجانی تحت عنوان شرکت هایی در خارج از کشور عمل می کرد، اما امروز وضعیت بورس شفاف است و تاکنون نیز عرضه نفت در بورس انجام شده است. از طرف دیگر در حال حاضر دولت آمریکا با چالش های مواجه است، زیرا مدتی طول می کشد مسیر عرضه نفت ایران و طرف های معامله توسط بخش خصوصی را شناسایی کند و این روند حداقل شش ماه زمان می برد تا این کشور به تحریم های جدیدی در بازار نفت ایران دست بزند.

مرادی با پیشنهاد اینکه دولت باید برای انتخاب افراد و شرکت های خصوضی در خرید نفت دقت کند، افزود: دولت به تازگی اعلام کرده میلیارد ها تومان ناشی از صادرات باید به کشور برگردد و این موضوع حاکی از اهمیت ارزیابی شرکت های خریدار است، گرچه تاکنون خرید نفت از طریق بورس در چند بخش انجام می شود که در گام نخست خریدار بخشی از اعتبار را واریز می کند و بعد در زمان تحویل بخش دیگری از پول را واریز می کند، در این حالت اینکه فرد پول کامل نفت را در داخل پرداخت کرده است تعهدی برای بازگرداندن ارز ندارد، اما ممکن است با توافق دولت بخشی ازمبلغ خرید نفت در زمان فروش به کشور برگردد.

او درباره پیش بینی قیمت نفت در آینده، گفت: در حال حاضر بخشی از پالایشگاه ها در حال اورهال هستند و تعطیلات یک ماهه سال میلادی را پیش رو داریم، با این حال خریدهای زمستانی نیز آغاز می شود و به نظر می رسد به روندی پایداری در قیمت نفت برسیم که پیش بینی من پایداری قیمت نفت اوپک در ۷۰ دلار است.

این کارشناس بازار نفت با اعلام اینکه آمریکا نمی تواند از طریق افزایش استخراج شل در روند بازار تاثیر گذار باشد، گفت: نفت شل در زمان های قبل که توسط دولت آمریکا استخراج می شد صرفه اقتصادی داشت، اما امروز برای شل شرایط و سازوکار قبلی وجود ندارد و اگر روند قیمت صعودی نشود این کشور نمی تواند تولید نفت شل را افزایش دهد.

بنابر این گزارش، روند بازار جهانی نفت متاثر از شاخص های مختلف اقتصادی و سیاسی است و نمی توان روند پیش بینی دقیقی داشت، زیرا در گذشته بسیاری از کارشناسان معتقدند بودند با رسیدن ۱۳ آبان قیمت نفت افزایش می یابد، اما در عمل این اتفاق نیفتاد و قیمت نفت روند کاهشی آغاز کرد و از طرف دیگر سیاست های تحریمی آمریکا با شکست مواجه شد، زیرا این کشور نتوانست بازار نفت ایران را به طور کامل محدود کند.