به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری موج، پس از آغاز جنگ روسیه و اکراین تحریم های غرب علیه روسیه پا را فراتر از نفت و گاز گذاشته و در شرایط کنونی بیش از ۴ هزار تحریم علیه کشور روسیه وضع شده است و این کشور امروز برای تامین کالاهای مورد نیاز خود با چالش های زیادی مواجه شده است.

 در حالی که کشورهایی که با روسیه همکاری دارند بیشتر محدود به چین، هند و کشورهای حوزه جی آی اس هستند در این شرایط ایران هم به دلیل روابط سنتی که با روسیه دارد و از طرف دیگر ایران همچنان زیر فشار تحریم های غرب بوده و حالا فرصتی برای توسعه همکاری با این کشور پیدا کرده است.

 در واقع ایران امروز علاوه بر اینکه می تواند بخشی از کالاهای مورد نیاز روسیه را تامین کند و از این طریق صادرات را بهبود ببخشد به اجرای ترانزیت شمال- جنوب زمینه ای را فراهم کند تا کالاهای هندی از مرز ایران وارد روسیه شود و همچنین با توسعه ای این کوریدور حتی کالاهای کشورهای مانند چین هم از این مسیر وارد اروپا شوند.

در شرایط کنونی تجارت  ایران و روسیه در سال ۲۰۲۱ به حدود چهار میلیارد دلار رسیده که به نسبت سال گذشته با رشد چشمگیری مواجه بوده است. در واقع هدف‌گذاری دو کشور افزایش حجم مبادلات تجاری به بیش از ۱۰ میلیارد دلار است که با توجه به قرار گرفتن دو کشور تحت تحریم‌ها و رویکرد یک جانبه‌گرایی امریکا باید به سمت همگرایی و همکاری بیشتر بروند.

یک نماینده مجلس در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری موج با اشاره به اینکه بهره گیری از ظرفیت های اقتصادی و تجاری در موقعیت کنونی اهمیت ویژه ای دارد، گفت: با توجه به اینکه مذاکرات برجام در سال های اخیر منافعی برای کشور نداشته سیاست خارجی باید در راستای همکاری های چندجانبه اقدام کند و نباید تنها نگاه اقتصادی به غرب داشته باشد، به همین دلیل توسعه همکاری با کشورهای حوزه قفقاز و روسیه اهمیت بالایی دارد.

محمد صالح جوکار با بیان اینکه ایران پیش از این فرصت های همکاری با کشورهای قطر، روسیه و عراق و ... داشته که بخشی از آن از بین رفته است، افزئود: امروز بخش عمده ای از نیازهای روسیه در کشور ما تولید می شود به همین دلیل باید نگاه ویژه ای در این بخش داشته باشیم تا صادرات به این کشور بهبود پیدا کند، هرچند رقابت های جدی در حوزه سیاسی و ژئوپلتیک در منطقه شکل گرفته است، با این حال با توجه به مسیر ژئوپلتیکی که ایران دارد و می تواند با استفاده از کریدور شمال و جنوب برای توسعه همکاری با کشورهای شمالی بهره بگیرد.

او افزود: وزارت خارجه در بخش اقتصادی فعال شده و می تواند با شناسایی نیازهای کشور روسیه و حمایت از تولیدکنندگان داخلی به ارزآوری کشور کمک کنند و در نهایت به توسعه بنگاه های اقتصادی و اشتغالی کمک کند.

روسیه باید در توسعه زیرساخت ها همکاری کند

همچنین یک عضو اتاق بازرگانی ایران در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری موج با تاکید بر اینکه ایران راهی جز توسعه همکاری با کشورهای همسایه ندارد گفت: با توجه به اینکه صادرات ایران به عراق و برخی کشورهای دیگر همچون افعانستان کاهش یافته باید مسیر تجارت با کشورهای منطقه شمال کشور را تسهیل کند تا از این طریق بر شرایط رکودی کشور فائق شویم.

حمید حسینی با بیان اینکه ایران ظرفیت بالایی برای همکاری با روسیه دارد، تصریح کرد: در مقطع کنونی رویه به دنبال تامین کالاهایی است که قبلا از طریق اروپا تامین می کرده و حالا به دلیل تحریم ها حفظ شرایط قبلش از بین رفته و فراهم کردن شرایط تجارت ترجیحی با ایران و کمک به توسعه زیرساخت های حمل و نقلی برای ایران از جمله اقداماتی است که می تواند در تسهیل تامین کالای این کشور کمک کند و از این طریق  کالاهای مازاد ایران هم به بازار این کشور صادرات می شود.

جزئیات توافقات بین مقام های بازرگانی ایران و روسیه

ایران به تازگی همایش تجاری با روسیه برگزار کرده و مقامات بر ایجاد زیرساخت‌های حمل و نقل، توسعه روابط بانکی و تسهیل صدور ضمانت نامه‌های بانکی و فعال‌تر شدن کریدور سبز گمرکی به عنوان پیش نیاز توسعه روابط دو کشور تاکید کرده اند. در واقع ایران با فعال کردن کریدور شمال-جنوب می‌تواند ارتباط روسیه با شبه قاره هند را تسهیل کند.همچنین هزینه پایین انتقال کالا از ایران، این مسیر را برای روسیه مناسب‌ کرده است.

در این همایش غلامحسین شافعی رئیس اتاق ایران ضمن اشاره به اینکه رویکرد ایران مشارکت سازنده با همسایگان، برای تحقق نظم پایدار است، تاکید کرد: « وجود منابع و توانایی‌های دو کشور در زمینه‌های مختلف همچون نفت و گاز، کشتیرانی در دریای خزر و به طور کلی حمل و نقل در طول کریدور شمال و جنوب، فناوری اطلاعات و امنیت الکترونیک، پتروشیمی، کشاورزی و مواد غذایی، فلزات و مواد شیمیایی، خشکبار، فرش، مبلمان، مصالح ساختمانی و نساجی، داروسازی، خدمات فنی و مهندسی و همچنین تمایل دو کشور به همکاری‌های استانی راه را برای گسترش هرچه بیشتر مبادلات دو جانبه هموارتر کرده است، اما برای توسعه مناسبات اقتصادی ایران و روسیه، اموری مانند ایجاد زیرساخت‌های لازم برای استفاده از کشتی‌های رو-رو، توسعه روابط بانکی و تسهیل صدور ضمانت نامه‌های بانکی و فعال‌تر شدن کریدور سبز گمرکی با جدیت بیشتری پیگیری شود.»

مهدی صفری معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه، با اشاره به اینکه توسعه تجارت ایران و روسیه در سه حوزه اصلی؛حمل و نقل، گمرک و مسیر مالی، نیازمند تسهیل و تسریع است، گفت: «باید از این توافقات نتایح ملموسی به دست بیاوریم و مسئولیت این اتفاق بر عهده تجار، بازرگانان و فعالان اقتصادی دو کشور است، در حال حاضر تعرفه های عبور در رابطه با راه اهن همسان سازی شده و اخیرا تعرفه‌های راه آهن از ترکمنتستان به قزاقستان و ایران نیز همسان شده است. همچنین در مورد حمل و نقل دریایی، کشتی‌های ایران می‌توانند در بنادر دریایی سیاه پهلو گرفته و بارگیری کنند و در دریای خزر نیز کشتی‌های رو-رو و چند کشتی موقت برای کانتینربری خریداری شده است.»

بانک مرکزی گفته تا ۴ ماه دیگر رابطه تجاری ما با روسیه از لحاظ مالی بسته خواهد شد و اگر این کار انجام شود، چنین رابطه با بیش از ۱۰ کشور دیگر نیز شکل خواهد گرفت و این مقدمه افزایش ارزش تجارت دو کشور به ۵ میلیارد دلار در مرحله اول، است.

برنامه های روسیه برای توسعه همکاری

الکسی ددوف، سفیر فدراسیون روسیه در ایران اعلام کرده« تا پایان سال جاری حضور هیات‌های بلند پایه روسی در حوزه‌های مختلف در ایران می‌تواند زمینه‌ساز روابط دوجانبه و چندجانبه شود و دسترسی به اهداف را ممکن می کند. اعزام هیات‌ها و تبادلات کالایی که ۴ میلیارد دلار برآورد می‌شود نیز از همین مسیر ارتقا خواهد یافت.

هرچند سرگی کاترین رئیس اتاق بازرگانی و صنعت فدراسیون روسیه در همایش تجاری ایران و روسیه دعده دستیابی به تجارت ۴۰ میلیارد دلاری میان ایران و روسیه خبر داده و تاکید کرده« فعالان اقتصادی دو طرف منتظر اجرایی شدن توافق‌نامه تجارت آزاد هستند و چشم انداز ۴۰ میلیارد دلاری را برای خود در ارتباط با ایران در حوزه های‌تک، کشاورزی، گردشگری و غیره طراحی کردیم و با خروج برخی کشورهای غربی از روسیه، شرکت‌های ایرانی جایگزین خوبی در بازار روسیه هستند و حمایت از این شرکت‌ها نیز از سوی دولت روسیه اعمال خواهد شد.»

باید توجه داشت که امضای توافقنامه موقت تعرفه ترجیحی ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا فصل جدیدی در گسترش روابط تجاری ایران با کشورهای منطقه آغاز کرده است، اما متاسفانه زیرساخت‌های کنونی بین دو کشور برای تحقق ظرفیت‌های اقتصادی، تجاری و تولیدی موجود رشد چندانی نداشته است، بنابراین به گفته رئیس اتاق ایران همکاری بیشتر بخش‌های خصوصی دو برای ارائه تسهیلات در مدیریت و توسعه شبکه حمل‌ونقل به خصوص کشتی‌های رو-رو، استفاده از حمل‌ونقل ترکیبی، سازماندهی خطوط کشتیرانی مسافری دریایی، توسعه راه آهن، ترغیب سرمایه‌گذاری به منظور توسعه زیرساخت‌های دریای خزر، تاسیس صندوق مشترک تامین مالی پروژه های مشترک، سهولت در صدور روادید تجاری، ارتباطات مستمر بانکی، حفاظت از محیط زیست و مبارزه با آلودگی‎های زیست محیطی و افزایش یابد، در این رابطه بهره‌گیری از ظرفیت‌هایی مانند شورای همکاری ICBC که با همکاری اتاق ایران، اتاق قزاقستان و اتاق روسیه تشکیل شده و هدفش تقویت روابط تجاری است، می‌تواند موثر باشد.