نمی توان تصور کرد که برژینسکی یک سیاستمدار کهنه کار و پیچیده ای نبود و شاید باید گفت که این مهاجر لهستانی یکی از موثرترین سیاستمداران آمریکایی در عرصه سیاسی همه دولت ها و نظریه پرداز برای همه سیاستمداران آمریکایی بود. اما در طول دوران سیاسی خود فراز و فرودهای قابل ملاحظه ای داشت که می شود گفت این فرود و فرازها در رابطه با گرایش های حزبی و گاهی داشتن رابطه با مقامات رسمی و در موضع نظرپردازی متفاوت بود.
به طور کلی نمی توان باور کرد که او به عنوان یک نظریه پرداز و سیاستمدار تفاوت عمده ای با سایر سیاستمداران و نظریه پردازان آمریکایی داشت، اما همان طور که با رصد تاریخ ملاحظه می شود به جز چند سال اخیر که به عنوان یک سیاستمدار قرار گرفته بود، بیشتر اشکالات روندهای سیاسی آمریکا را مشاهده می کرد که گاهی جنبه انتقادی هم در آن داشت.
اما در دوره ای که مستقیما به عنوان مشاور امنیت ملی دولت کارتر فعال بود، اظهار نظرهایش در دشمنی با جمهوری اسلامی ایران بود و البته هدایت های غلط مشاوره ای او منجر به شکست طرح و سناریوهای کاخ سفید علیه ملت ایران و جمهوری اسلامی مثل طبس و تسخیر لانه جاسوسی شد.
چرخش نظری او در چند سال گذشته، برژینسکی را به این باور رسانده بود که قدرت جمهوری اسلامی ایران در منطقه و ثبات سیاسی کشورمان به گونه ای نیست که به سادگی و با سیاست های مشابه دوران ریگان، کارتر، بوش پدر و پسر بشود با آن رفتار کرد و پذیرش این ثبات و قدرت پذیرش واقعیت اتفاق افتاده بود و به واقع ایران اقتدار خود را در طول زمان هر چه بیشتر و ثبات خود را افزوده است تا جایی که برژینسکی نمی توانست آن را رد کند.
مصاحبه های اخیر او با گزارشگران جمهوری اسلامی ایران تفاوت نظریه های قابل تاملی را از او نشان می داد که معتدل تر شدن این مهاجر لهستانی را به جهت جمهوری اسلامی ایران می توان به دلیل قدرتمندتر شدن ایران ارزیابی کرد.

دکتر محمود رضا امینی