، نزدیک به ۱۸۰ روز از جنگ غزه می گذرد. در این مدت جهان شاهد موضع گیری های مختلفی در قبال فلسطینی ها و همچنین اسرائیل بود. در ابتدا کشورهای اروپایی و ایالات متحده از «حق دفاع» اسرائیل در مقابل مقاومت فلسطین حمایت کردند. در این خصوص آمریکا با ارسال چند صد تن تسلیحات مختلف، اعزام ناو جنگی به نزدیکی آبهای اسرائیل و اظهارات سیاسی مقامات کاخ سفید در حمایت از اقدام اسرائیل در غزه تلاش کرد حمایت قاطع خود را نشان دهد.

در همین حال اروپا نیز ضمن تأکید بر مشروعیت واکنش نظامی اسرائیل، ادعای مقامات این رژیم در خصوص آنروا ، (آژانس امدادرسانی سازمان ملل به آوارگان فلسطینی)، را پذیرفتند و کمک های خود به این نهاد بین المللی را قطع کردند. طبق ادعای اسرائیل امکانات و بودجه آنروا در خدمت بخش نظامی حماس استفاده می شد. 

اما با شدت تخریب مناطق غیرنظامی در نوار غزه، افزایش روزانه کشته شدگان و انتشار اخباری در مورد شیوع قحطی و بیماری در بین فلسطینیان، خشم افکار عمومی غرب، اسرائیل را هدف قرار داد. برگزاری تظاهرات های خیابانی علیه اسرائیل و از طرفی فشار بر سیاستمداران داخلی برای موضع گیری علیه تل آویو موجب شد تا رهبران غرب نگران آینده سیاسی خود شوند و لذا اندکی از مواضع قبلی خود فاصله گرفتند.

در این راستا آنها تلاش کردند از طریق فشار سیاسی بر اسرائیل، آن را مجبور سازند در خصوص کمک به آوارگان فلسطین ی اقدامات بیشتری انجام دهد. در پی این فشارها بود که اسرائیل پذیرفت از گذرگاه های مرزی نوار غزه کامیون های کمک عبور کنند. همچنین غربی ها با پرتاب بسته های حاوی مواد غذایی و دارویی از آسمان در بین آواره های فلسطینی، سعی کردند در نگاه افکار عمومی کشورهای خود، حامی مردم فلسطین دیده شوند.

در همین حال مواضع دولت بایدن نیز تغییر کرد. این امر متأثر از نظرسنجی های داخلی ایالات متحده بود که آرام آرام کفه مخالفان جنگ غزه سنگین تر می شد و انتقادها از دولت بایدن فزونی می گرفت. این در شرایطی است که بایدن باید در اکتبر سال جاری میلادی با نامزد جمهوری خواهان رقابت سیاسی کند. لذا اکنون حفظ پایگاه رأی برایش از هر چیزی اهمیت بیشتری پیدا دارد.

برهمین اساس شاهد بودیم که در آخرین رای گیری قطعنامه آتش بس فوری در نوار غزه در شورای امنیت، آمریکا با دادن رأی ممتنع، رسما آن را پذیرفت. حضور وزیر خارجه بایدن در اسرائیل برای تحت فشار گذاشتن نتانیاهو در جهت خاتمه جنگ و عدم حمله به رفح ، میانجیگری فعال در قضیه مذاکرات با حماس و تلاش برای اجرای پروژه ساخت اسکله در نوار غزه از دیگر اقدامات ایالات متحده در دو ماه گذشته است.

همین مسائل دیدگاه نتانیاهو را نسبت به دولت بایدن تغییر داد. وی اعلام کرد تحت هر شرایطی حمله به رفح صورت خواهد گرفت و این نظر تغییر نمی کند.

با توجه به این مسائل، اکنون غرب در میانه یک انتخاب است. به نظر نمی رسد اسرائیل قصد داشته باشد جنگ در نوار غزه را رها کند. خروج از این منطقه در شرایط کنونی عملاً به معنای پذیرش شکست است. از طرفی مقامات نظامی اسرائیل تأکید دارند بدون حمله به رفح که در حال حاضر محل فعالیت چهار گردان حماس است، پروژه نظامی در نوار غزه ناتمام می ماند.

در طرف دیگر، هر روز بر تعداد مجروحان و کشته شدگان فلسطینی اضافه می شود. وضعیت دارو و غذا نیز به حد اسفباری رسیده است. طبق گزارش سازمان ملل از هر ۶ کودک زیر دو سال، دو کود از سوءتغذیه شدید رنج می برند. ضمن اینکه ۹۰ درصد خانواده های فلسطینی اعلام کرده اند یا یک وعده غذا در روز دارند و یا با کم خوردن، غذا را نگه می دارند تا کودکان گرسنه نمانند. در همین رابطه نماینده ویژه سازمان ملل در امور فلسطین نیز دو روز قبل اعلام کرد در تعریف جنایت علیه بشریت پنج فاکتور وجود دارد که اسرائیل به سه تای آنها دست زده است: آسیب عمدی به یک گروه جمعیتی با هدف نابودیشان، آسیب فیزیکی و روانی به مردم غیرنظامی و تخریب زیرساختها.

با توجه به این گزارشها سیاستمداران غرب تحت فشار بیشتری از سوی افکار عمومی داخلی قرار خواهند گرفت. روز قدس که هر ساله در بسیاری از کشورهای غربی با حمایت مسلمانان برگزار می شود، بدون تردید امسال با جمعیت بسیار بیشتری اجرا می شود. زیرا اکنون فارغ از اندیشه های دینی، ابعاد انسانی نوار غزه روح و روان مردم اروپا و آمریکا را به درد آورده است.

لذا انتظار می رود غرب پس از ماه رمضان به اتخاذ تصمیمات عملگرایانه بیشتری در قبال فلسطینی ها دست بزنند. تحت فشار گذاشتن اسرائیل برای اجرای قطعنامه مصوب شورای امنیت با موضوع آتش بس فوری در نوار غزه، اعمال تحریم های مختلف از جمله تحریم تسلیحاتی که کانادا پیشگام این حرکت شد، از سرگیری پرداخت کمک های مالی به آنروا، تسریع در ساخت اسکله نوار غزه و بیان سخنرانی های سیاسی در حمایت از مقاومت فلسطینی از جمله این کارها خواهد بود.

نکته مهم این است که هر کدام از این اقدامات برای اسرائیل بسیار پرهزینه خواهد بود. این موضوعی است که در شش ماه گذشته، بارها تحلیلگران اسرائیلی بدان اشاره کرده اند که حتی ترند شدن یک هشتگ علیه اسرائیل در فضای مجازی و یا یک کلیپ می تواند منافع آن را به مخاطره بیندازد. همچنین نگرانی از شروع دومینوی تحریم ها یک زنگ خطر جدی است. اسرائیل به تازگی توانسته از زیر بار فشار تحریم های اعراب خارج شود. پیمان صلح ابراهیم در همین راستا در سال ۲۰۲۰ به امضا رسید و قرار بود عربستان نیز به آن بپیوندند که حمله ۷ اکتبر و شروع جنگ غزه، این کار را تا مدت نامعلومی به تعویق انداخت.

در حال حاضر نگرانی هایی در رابطه با سرنوشت صلح اسرائیل با اردن، مصر، بحرین و امارات نیز وجود دارد. اگر افکار عمومی این کشورها فشار شدیدی بیاورند، رهبرانشان مجبور می شوند دست کم مواضع ضداسرائیلی اتخاذ کنند. این مسئله می تواند آینده پروژه های مشترک تعریف شده را هم در هاله ابهام قرار دهد.

بنابراین روز قدس امسال یک متغیر اصلی در تعیین شرایط سیاسی اسرائیل و فلسطین است. هرچه این روز باشکوه تر برگزار شود، فضا برای تحت فشار قرار دادن اسرائیل بیشتر فراهم می شود.