خبرگزاری موج گزارش می دهد؛
یک سال پس از جنگ غزه، تحریم ها علیه اسرائیل به چه نتیجه ای رسید؟
با آغاز جنگ در نوار غزه از اکتبر ۲۰۲۳، تعدادی از کشورها و مهمتر از آن بخشی از افکار عمومی دنیا و شرکت های خصوصی نسبت به ادامه تعاملات تجاری، علمی و نظامی با اسرائیل تغییر رویه دادند و موجب ظهور موجی از تحریم ها علیه آن شدند.
، با شروع جنگ علیه نوار غزه از ۸ اکتبر ۲۰۲۳ که اسرائیل از آن تحت عنوان شمشیرهای آهنین یاد میکند، در نتیجه شدت اقدامات خلاف حقوق بشری این رژیم، افکار عمومی نه تنها جهان اسلام که به ویژه کشورهای غربی نسبت به تداوم این شرایط واکنش نشان داد. گزارشهای سازمانهای حقوق بشری و نهاد آنروا وابسته به سازمان ملل نشان میداد شرایط در نوار غزه برای فلسطینیها تا چه اندازه دردناک است. تخریب عمدی زیرساختها، کشتار غیرنظامیان به بهانه هدف قرار دادن نیروهای مقاومت و ایجاد ممانعت در مسیر ارسال کمکهای بشردوستانه بخشی از اقدامات رژیم صهیونیستی در یکسال گذشته بود.
در همین راستا از یکماه پس از شروع چنین جنگی تا امروز که نبرد وارد سال دوم خود شده است، افکار عمومی دنیا به خصوص کشورهای اروپایی و آمریکایی به اشکال مختلف سعی کرده است نارضایتی خود را به این مسئله نشان دهد. این کارها از تحریم خودجوش مردم نسبت به محصولات و کالاهای تولیدی اسرائیل و یا شرکتهای وابسته به اسرائیل از طریق اپلیکشین «نه متشکرم» تا فشار بر سیاستمداران برای اعمال تحریم در حوزههای مختلف را شامل میشود.
در ۱۳ نوامبر ۲۰۲۳ اپلیکیشن «نه متشکرم» توسط احمد باشباش که در حال حاضر در مجارستان زندگی میکند، طراحی شد. این برنامه بسیار ساده کار میکند: کاربران پس از دانلود این اپلیکیشن، میتوانند بارکد یک محصول را با آن اسکن کنند یا نام آن را وارد کنند و در عرض چند ثانیه به آنها گفته میشود که سازنده محصول تا چه حد از رژیم صهیونیستی «حمایت میکند.» سپس «نه متشکرم» و درخواستی برای عدم خرید محصولات خاص نمایش داده میشود. این برنامه در یکماه بیش از یکصد هزار بار دانلود شد.
شکل دیگری از تحریم افکار عمومی دنیا علیه اسرائیل بایکوت بی صدا (silent) است. طبق گزارشهای منتشر شده در سپتامبر ۲۰۲۴ علیرغم اعتراضات افکار عمومی دنیا به ادامه فعالیتهای تجاری با رژیم صهیونیستی، تحریمهای رسمی علیه این رژیم بیشتر نشده است، اما بایکوت بی صدا در حال افزایش است. در این مدل از تحریمها، کسبوکارهای بخش خصوصی از کار با شرکتهای اسرائیلی اجتناب میکنند تا از واکنشهای منفی و حتی بدون یهودیستیزی مشتریان خود اجتناب کنند.
اما در حوزه تجاری و نظامی که نقش دولتها پررنگتر است این تحریمها از طرف غرب هنوز بعد رسمی به خود نگرفته و بعضاً در قالب کند شدن ارسال سلاح و صدور مجوز فروش تجهیزات جنگی خود را نشان میدهد. اما در بخش خصوصی این شرایط قابل توجهتر است. ابراز تمایل دانشگاهها و مؤسسات علمی اروپا برای قطع روابط علمی و پژوهشی خود با نهادهای آموزشی اسرائیلی و همچنین عدم انتخاب شرکتهای تجاری خصوصی برای خرید محصولات شرکتهای اسرائیلی و یا همکاری با آنها را میتوان از مهمترین نمونههای تحریم غیررسمی رژیم صهیونیستی دانست. تعدادی از دانشگاههای هلند، اسپانیا، ایتالیا، بلژیک، اسلوونی، نروژ و ایرلند به دلیل جنگ غزه به روابط خود با اسرائیل از جمله در پروژههای Horizon Europe پایان میدهند تا جایی که این مسئله وزیر علوم اسرائیل را بر آن داشت تا مذاکرات اضطراری با رهبران تحقیقاتی اسرائیل در مورد چگونگی حفظ پیوندهای علمی با اروپا برگزار کند.
اما مؤثرترین تحریم تجاری از سوی ترکیه اتفاق افتاده است. در اواسط اردیبهشت رئیس جمهور ترکیه تحریم اقتصادی اسرائیل را اعلام کرد. تحریم در مرحله اول، حتی قبل از اعلام اردوغان، شامل توقف صادرات ۵۴ نوع کالا عمدتاً در زمینه ساخت و ساز بود که بر صنعت املاک و مستغلات اسرائیل تأثیر زیادی گذاشت. در واکنش، بزالل اسموتریچ، وزیر دارایی رژیم صهیونیستی، اعلام کرد تصمیم دارد تعرفه واردات از ترکیه را به ۱۰۰ درصد افزایش دهد که البته این سیاست نیز به ضرر مصرف کننده نهایی در اسرائیل بود. اهمیت این مسئله در این بود که تجارت بین اسرائیل و ترکیه در سال ۲۰۲۳ به ۶.۲ میلیارد دلار رسید. واردات از ترکیه به ارزش ۴.۶ میلیارد دلار و صادرات به ترکیه به ارزش ۱.۶ میلیارد دلار بود.
در بعد نظامی هم مقامات نظامی اسرائیل نسبت به دسترسی به تجهیزات، مهمات و مواد اولیه مورد استفاده در ارتش نگرانی دارند. زیرا کمبود و یا تأخیر در تهیه این مواد میتواند اثر جدی بر عملکرد ارتشی بگذارد که اکنون در هفت جبهه مجبور شده بجنگند: لبنان، نوار غزه، کرانه باختری، سوریه، یمن، عراق و ایران. دلیل این مسئله کند شدن روال صادرات تجهیزات نظامی به اسرائیل و یا اظهاراتی از سوی مکرون که اخیر در رابطه با لبنان خواستار توقف تحویل تسلیحات فرانسوی به اسرائیل شد. با این حال در عمل تحریم های نظامی غربی بیشتر از این موارد نیست. آمریکا نیز رسماً اعلام کرد وارد این کار نخواهد شد.
اما اثر مهمتر و عمیقتر مجموع این تحریمهای رسمی و غیررسمی، از بین رفتن «تابو» واکنش دولتهای اروپایی به رویکرد رژیم صهیونیستی است. اروپاییها همواره از حامی این رژیم بودهاند ولی در یکسال گذشته وضعیت به گونهای پیش رفته که واکنش اخلاقی و حتی شعاری مقامات اروپایی به رفتارهای این رژیم را باعث شده است. شاید در این یکسال آنگونه که انتظار میرفت در زمینه تحریم سیاسی از جمله پیگیری اقدامات ضدانسانی و جنایت علیه بشریت اسرائیل در دادگاه لاهه و یا توقف و تعلیق همکاریهای نظامی و تجاری مانند آنچه ترکیه انجام داد، شاهد اعمال مؤثری از سوی اروپا و آمریکا نبودیم اما همین میزان رفتارها (مانند پیوستن اسپانیا به پرونده لاهه و یا اظهارات مکرون برای تحریم تسلیحاتی) میتواند گام نخست برای اعمال تحریمهای اثرگذار باشد. در حال حاضر این تفکر که تحت هر شرایطی باید از رژیم صهیونیستی برای حفظ حیاتش حمایت کرد، خدشه دار شده است.
ارسال نظر