یخچال‌های خشتی، غریب‌ترین عناصر معماری
سرپرست میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان ابرکوه که به شهر یخچال‌ها نیز شهره است، با اعلام خبر مرمت و بازسازی یخچال خشتی برزن ابرکوه، بنای یخچال‌های قدیمی کشورمان را غریب‌ترین عناصر معماری هستند که نه تنها مورد بی‌مهری قرار گرفته بلکه تقریباً به بوته فراموشی سپرده شده‌اند.
به گزارش خبرگزاری موج، «عباس قدیریان» در این رابطه تصریح می‌کند: یخدان یا یخچال، گونه‌ای ساختمان است که در معماری قدیم ایران برای تولید و نگه‌داری یخ ساخته می‌شد.
وی اضافه می‌کند: معمولاً هر یخچال دارای یک استخر و یک دیوار بلند (به نام حصار) و یک مخزن گنبددار بود و حصار طوری ساخته می‌شد که تمام روز سایه آن بر استخر می‌افتاد و از گرم شدن آب استخر جلوگیری می‌کرد.
به گفته قدیریان، یخی را که در زمستان در استخر یخچال درست می‌شد، می‌شکستند و در خزانه انبار می‌کردند و در فصل گرما آن را به کار می‌بردند.
سرپرست میراث فرهنگی ابرکوه در ادامه خاطرنشان می‌کند: بنای یخچال‌های قدیمی، غریب‌ترین عناصر معماری هستند که نه تنها مورد بی‌مهری قرار گرفته بلکه تقریباً به بوته فراموشی سپرده شده‌اند.
به گفته وی، در وجود یخچال‌ها و تولیداتش که در قلب تابستان‌های داغ و سوزان، خنکای آب گوارا را به درون خانه‌ها می‌کشاند، رمز و رازی وجود دارد که حکایت از معجزه فروتنانه خشت خام و دست‌های پرتوان معمار فرزانه‌ای می‌کند که به عشق خدمت به خلق، خشت بر خشت نهاده است.
قدیریان ادامه می‌دهد: در سرتاسر خطه ایران زمین و به خصوص در مناطق گرم و خشک مانند شهر تاریخی ابرکوه که دارای تابستان‌های طاقت فرسا می‌باشند، یخ همواره از ضروریات مردم به شمار می رفته که علاوه بر خنک نمودن آب شرب، برای حفظ خوراکی‌ها نیز مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
وی اظهار می‌کند: برخلاف آب انبارها و برکه‌های عمومی آب آشامیدنی در شهرها و روستاها که ساخت آنها از مبانی خیرات محسوب می‌شده و ساختمان و آبش وقف بوده، یخچال‌ها منبع درآمد زیادی برای صاحبانش به شمار می‌رفته‌اند.
وی همچنین خاطرنشان می‌کند: شهرستان ابرکوه به جهت تعدد یخچال‌های خشتی به شهر یخچال‌ها نیز معروف است که یکی از این یخچال‌های تاریخی یخچال برزن است.
این مسوول می‌گوید: مرمت و بازسازی یخچال برزن ابرکوه حسب وظیفه ذاتی میراث فرهنگی در دستور کار اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان ابرکوه قرار گرفته است.
وی در مورد اقدامات مرمتی این بنای منحصر به فرد، تصریح می‌کند: ترمیم خشت‌های فرو ریخته بدنه یخچال، اجرای ازاره سنگی پای یخچال، بندکشی ازاره های سنگی، مرمت بدنه بیرونی طبق الگوی موجود باقیمانده، نظافت و حمل نخاله‌های داخل یخچال به بیرون از عمده‌ترین اقدامات مرمتی این یخچال خواهد بود.
قدیریان در پایان اعلام می‌کند: پس از مرمت این بنای تاریخی، ساماندهی محوطه بیرونی و محوطه سازی اطراف یخچال برزن نیز در دستور کار این اداره قرار دارد.
ارسال نظر