به گزارش خبرنگار تجسمی خبرگزاری موج، نشست رسانه ای نمایشگاه مروری بر نقاشی قهوه خانه ای ایران با حضور جواد عقیلی مجموعه دار و هنرمند نقاش و مجید احمدی مدیر گالری فردا در این گالری فردا برگزار شد.

فروش آثاری از نقاشی قهوه خانه ای از ۳ تا ۱۰۰ میلیون تومان

در ابتدای این نشست مجید احمدی اظهار داشت: با توجه به پیوند ناگسستنی نقاشی قهوه‌خانه‌ای با عاشورا، تصمیم گرفتیم به مناسبت ماه محرم نمایشگاه مروری بر نقاشی قهوه خانه ای ایران را برگزار کنیم؛ گرچه موضوع غالب  آثار به نمایش درآمد مذهبی هستند و برخی هم موضوعات دیگری دارند.

وی با  اشاره به اینکه جواد عقیلی آخرین بازمانده نسل طلایی نقاشان قهوه خانه ای است؛ افزود: در این نمایشگاه 23 اثر به نمایش در می آید که بیشتر آنها با انتخاب و از مجموعه این هنرمند پیشکسوت است.

مدیر گالری فردا گفت: در این نمایشگاه سه اثر از جواد عقیلی و سایر آثار ارائه شده متعلق به حسین قوللر آغاسی، فتح الله قوللر آغاسی، حسین همدانی، محمد فراهانی، علی اکبر لرنی، عباس بلوکی فر، حسین اسماعیلی زاده (چلیپا) و محمد مدبر است که امکان خرید آنها هم وجود دارد.

احمدی افزود: ارازانترین آن حدود 3 میلیون تومان و گرانترین آثار متعلق به حسین قوللر آغاسی و محمد مدبر با ارزشی حدود 100 میلیون تومان است. البته در نمایش آثار سعی کردیم تازگی نمایشگاه حفظ شود، بر همین اساس تعدادی از شمایل های دیده نشده اثر استاد بلوکی فر به نمایش گذاشته خواهد شد. همچنین در این نمایشگاه یک پرده منحصر به فرد به نمایش در می آید که دو امضاء دارد و دلیل منحصر به فرد بودن این اثر دو امضاء بودن اثر است. تابلو مشهور معراج اثر جواد عقیلی که یکی از چهار اثر چاپ شده از آثار این پیشکسوت نقاشی قهوه خانه ای در کتاب دانشگاه ییل امریکا است هم یکی از آثار این نمایشگاه خواهد بود.

وی با اشاره به برگزاری بزرگداشت جواد عقیلی همزمان با برپایی نمایشگاه مروری بر نقاشی قهوه خانه ای ایران اظهار کرد: مراسم بزرگداشت جواد عقیلی با همکاری مرکز هنرهای تجسمی، انجمن مجموعه داران و گالری فردا برگزار می شود، این هنرمند شاگرد مستقیم زنده یاد بلوکی فر و هانیبال الخاص بوده و تعداد زیادی نقاشی قهوه‌خانه‌ای را نگهداری و حفاظت کرده است. علاوه بر این جواد عقیلی به حوزه هنر کمک زیادی کرده اند؛ بارها و بارها در هر نمایشگاهی کسی از وی کمکی خواسته است بدون چشمداشت کمک کرده است و آثار مجموعه خود را در اختیار ایشان قرار دادند.

ماجرای مهندسی که نقاش و مجموعه دار آثار قهوه خانه ای شد

در بخشی از این نشست جواد عقیلی در مورد فعالیت هایش گفت: من مهندس راه هستم و همیشه علاقه مند به نقاشی بودم و جسته و گریخته کار می کردم. اگر کلاس برای طراحی بود می رفتم قبل از انقلاب یک دوره پیش هانیبال الخاص رفتم، من کارم در بیابان بود هر وقت که فرصت می کردم به خدمت ایشان می آمدم و طراحی می کردم. پس از پیروزی انقلاب بازنشسته شدم، دنبال کار دلم رفتم، بعد از انقلاب یک روز در رادیو شنیدم که کلاس نقاشی قهوه‌خانه‌ای  در کاخ مرمر تشکیل شده که مینیاتور و نقاشی قهوه‌خانه‌ای تدریس می شود؛نقاشی قهوه‌خانه‌ای را استاد بلوکی فر تدریس می کنند بواسطه سابقه مذهبی که داشتم به کلاس های ایشان رفتم و آتلیه ای ترتیب دادم و از وی خواستم به من آموزش دهد، تا زمان زنده بودن استاد بلوکی فر با یکدیگر کار می کردیم یک سوژه را با یکدیگر یا یک سوژه را با یک طرح می کشیدم بعد از فوت استاد بلوکی فر به دلیل بیماری نتوانستم کار کنم و بیشتر کار مجموعه داری کردم.

این هنرمند خاطر نشان کرد: اینکه چطور مجموعه دار شدم، در آن زمان استاد بلوکی فر قطب نقاشان موجود قهوه خانه ای بود. آثار را به توصیه از استاد بلوکی فر می خریدم به جای اینکه آثار را در منوچهری بفروشند من می خریدم، هیچ وقت از من درخواست قیمتی نکردند، اینها انسان های وارسته ای بودند استاد بلوکی فر به دلیل مشکلاتی که پس از انقلاب برایش پیش آمده بود، سرخورده شده و دست از کار کشیده بود و به قول خودش من باعث شدم دوباره به کار مشغول شود.

جواد عقیلی افزود: مجموعه من تمام کارهای استاد بلوکی فر از سال 1358 تا زمان مرگ ایشان را در برمی گیرد به جز یکی دو کار برای بچه هایشان طراحی کرده بودند.

این هنرمند اذعان کرد: من خودم را برادر نانتی اساتید قهوه خانه ای می دانم چون آنها برای ارتزاق کار می کردند و من برای دلم کار کردم؛ کلکسیونر به این دلیل شدم که من آثار خودم را نمی فروختم و آثار بلوکی فر را هم اگر فروش نمی رفت یا با قیمتی بیشتر می خریدم.

وی ادامه داد: گرچه همه اساتید نقاشی قهوه خانه ای تحصیلات آکادمیک نداشتند و در بهترین حالت سیکل یا دیپلمه بودند اما سواد هنری آنها از بسیاری از اساتید تحصیلکرده بیشتر بود.

عقیلی تاکید کرد: یکی از ویژگی های مهم نقاشی قهوه خانه ای اصیل بودن صد در صد ایرانی بودنش است و به دلیل اینکه اساتید این نقاشی تحصیلات دانشگاهی نداشتند و همه موضوعات پرده های خود را از منابع حماسی، مذهبی و ادبی ما الهام می گرفتند اثری ایرانی به معنی واقعی را تولید می کردند. حتی تمام وسایل کار خود نظیر قلم‌مو و رنگ‌ها را خودشان می ساختند و با موی یال اسب و با دست خود قلم‌مویشان را و با موادی نظیر لاجورد، سرنج و دوده رنگ هایشان را تولید می کردند.

آثار جعلی مخل بازار نقاشی قهوه خانه ای/فقدان واحد دانشگاهی مختص این سبک 

در این بخش عقیلی در پاسخ به سوال خبرنگار موج در خصوص دلیل ارزان بودن آثار نقاش خانه ای در دوره ای که اساتید این سبک همه از دنیا رفته اند و آثار جدیدی با آن قدرت تولید نمی شود، گفت: دانشگاه ها به این موضوع کم لطفی کرده اند حتی ما خیلی تلاش کردیم تا در زمان حیات استاد بلوکی فر که تنها کسی بود که می توانست تجربیات و قواعد این سبک را منتقل کند یک درس دو واحدی اختیاری در پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران برگزار کنیم اما هرگز موفق نشدیم.

احمدی هم افزود: گرچه بیشترین آثار نقاشی که در خیابان منوچهری و توسط گردشگران خارجی به عنوان آثار ایرانی فروش می رود، پرده ها و نقاشی های قهوه خانه ای است اما یک آسیب جدی به حوزه نقاشی قهوه‌خانه‌ای وجود دارد این است که در این حوزه تعداد زیادی کارهای غیر اصیل و کپی وجود دارد.

وی افزود: تا همین چند سال پیش از آثار قهوه خانه ای استقبال خوبی می شد و حتی کلکسیونر ها با قیمت های خوبی به دنبال آنها بودند اما چند سالی است که آثاری با امضای جعلی در بازار زیاد شده به نحوی که شاهد بوده ایم که از 20-30 کاری که به اسم حسین قوللر آغاسی فروختند دو سه اثر اصیل بوده و مابقی جعلی بوده اند و به نظر می رسد که این قدر کار غیر اصیل توسط سودجوها فروخته شد که رغبت بازار هم به این آثار کم شده است.

جواد عقیلی در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار خبرگزاری موج درباره شرایط نگهداری نقاشی های قهوه خانه ای در مجموعه اش گفت: در گالری عقیلی 4 انبار وجود دارد که همه طبقه بندی شده است و آثار درست چیده و جاگذاری شده است و در حد توان شرایط نگهداری مطلوب را رعایت کرده ایم.  در این گالری بالای 500 اثر نقاشی قهوه‌خانه‌ای وجود دارد و آثاری هم از ژازه طباطبایی، هانیبال الخاص، اصغر معصومی وجود دارد.

زیباسازی از تاسیس موزه نقاشی قهوه خانه ای استقبال نکرد

در پاسخ به سوال دیگر ما در مورد تلاش برای تاسیس موزه نقاشی قهوه خانه ای و حفظ این میراث فرهنگی احمدی گفت: در مدیریت قبلی شهرداری تهران، برای پیگیری این موضوع چندین جلسه با مدیران سازمان زیباسازی به عنوان متولیان تاسیس موزه ها در شهر تهران، گذاشتیم و در حالی که  طرح جامعی داشتیم و آقای عقیلی هم در زمینه حمایت مالی اعلام آمادگی کرده بودند اما نتیجه ای نگرفتیم.

وی تاکید کرد: این پیشنهاد با پیشنهاد تاسیس یک خانه موزه و یا موزه ای از آثار یک هنرمند متفاوت است و در واقع به حفظ سبکی تماما ایرانی و آثار عده ای از اساتید فقید بر می گردد و جای تعجب دارد در شهری که موزه های مختلفی از جمله موزه نقاشی پشت شیشه و ... وجود دارد از تاسیس چنین موزه ای استقبال نیم شود.

شهرداری باعث شد که دیگر اثری را به امانت ندهم

جواد عقیلی هم در مورد سوء رفتار شهرداری در سالهای گذشته به مورد دیگری اشاره کرد و گفت: برای افتتاح پردیس ملت پرده ای از آثار حسین همدانی را به امانت از مجموعه من گرفتند و موقعی که برگرداندند یک شکاف یک و نیم متری در آن ایجاد شده بود. من اگر قاب اثری آسیب ببیند زیاد سخت نمی گیرم اما وقتی یک اثر منحصر به فرد غیر قابل تکرار با چنین آسیبی روبرو می شود نمی توانم چشم پوشی کنم از همه بدتر اینکه مدیران وقت در کمال خونسردی گفتند که به ما ارتباطی ندارد و هیچ مسئولیتی قبول نکردند و همین باعث شده که کمتر کاری را به امانت می دهم و یا اینکه حتما یک سند تضمینی برای آن می گیرم. این در حالی است که دویست و پنجاه تابلو را به فرهنگ سراهای مختلف بدون هیچ چشم داشتی به امانت داده ام.