محمدصالح حجت الاسلامی- سرویس فرهنگی خبرگزاری موج: چندی است که در رسانه ها و محافل سینمایی مبحث احتمال ورود پول های کثیف و پولشویی داغ شده و اصرار بر شفاف سازی در این خصوص  از سوی اهالی رسانه و حتی گروهی از اهالی سینما دیده می شود. این افراد معتقدند که ساحت هنر، پاک تر از این است که محمل و بستری برای سوء استفاده مالی عده ای فرصت طلب باشد که دل در گروه فرهنگ و هنر ندارند.

از طرفی دیگر، عده ای از هنرمندان معتقدند که کنکاش در مسائل مالی سینما در حیطه اختیار و وظایف دستگاه‌های ناظر و حداکثر تهیه کننده است و اصولاً هر کدام از عوامل دیگر که در این زمینه کنجکاوی کند، پا را از گلیم خود فراتر گذاشته و رفتاری غیر حرفه ای کرده است.

بگذریم از اینکه در این میان سلبریتی هایی فرصت را برای ماهی گیری فراهم دیده و با توجه به علاقه عده ای از سرمایه گذاران کار نابلد و بی دغدغه و یا سوء استفاده چی، هر روز بر قیمت و دستمزد خود افزوده اند و با این استدلال که مردم به خاطر من برای تماشای این پروژه پول می دهند، خود و دیگران را راضی و توجیه کرده اند که می توان راه ناصوابی را آغاز کرد و رکوردهای جدیدی در دستمزدها به جا گذاشت. دستمزدهایی که در بسیاری از موارد نه تنها بر مهارت و زحمت بنا نشده اند، که شاید ماشین تبلیغات و فشن با ابزارهای مختلف ترمیمی و زیبایی آن را رقم زده است.

در دیگر سوی این بازار هنرهای نمایشی و به طور موازی، بازاری به نام شبکه های تلویزیونی و سازمان عریض و طویل صدا و سیما قرار دارد که به دلیل یا بهانه کمبود بودجه، چند سالی است به تولید برنامه هایی با اسپانسر و یا حتی مشارکت در درآمد روی آورده و در رفتاری دور از شأن یک رسانه دولتی و ملی نه تنها از شیوه های مختلف پخش آگهی، بلکه از تولید برنامه ها در صدد تامین هزینه هایش (که هرگز در مورد آن سخن شفافی گفته نشده) برآمده است.

در نتیجه این تصمیمات شاهد برنامه های مشهور به قابلمه ای بودیم که حتی در مقطعی این نوع بازاریابی به برنامه های کودک هم رسوخ کرده بود و دیدم که فیتیله ای ها ماکارونی تبلیغ می کردند.

پس از بازخورد منفی جامعه، کمی از غلظت این برنامه ها کاسته شد؛ اما درآمد کلانی که از اعتماد مخاطبان تلویزیون به دست می آمد مسیر جدیدی یافت و با استفاده از انواع اقسام امکانات مخابراتی و اپلیکیشنی، در قالب برنامه های سرگرمی و یا حتی با ادعای ارتقاء اطلاعات عمومی انواع و اقسام قرعه کشی هایی که یادآور لاتاری بود، یا نظر سنجی ها و حتی مسابقات طراحی شد.

این اتفاق نه تنها کیفیت آثار تلویزیونی را نابود کرده بلکه تبعاتش بسیار بیش از این است. مردمی که عادت می کنند تا به جای زحمت، سرنوشت خود را به بخت و اقبال بسپارند تا ره یک شبه را صد ساله بپیمایند، اولین قربانی این فرهنگ سازی اشتباهند. برنامه سازانی که دغدغه فرهنگی و کیفیت دارند اگر در یافتن اسپانسری که همه هدفش فروش بیشتر محصولاتی شاید بی کیفیت باشد، موفق نباشند هرگز امکان تولید نمی یابند و همه اینها را در کنار اصطلاحی بگذارید به نام بی اعتباری رسانه ای که به بهانه جذب بیشتر آنقدر خود را بزرگ کرده که در تامین نان این زندگی ایالواری بدجوری گرفتار شده است.

از همه اینها که بگذریم سقوط اخلاقی موجود بوی تعفنی دارد که نمی توان آن را نادیده گرفت. در چند روز اخیر شاهد نمونه های عجیبی از این معضل هستیم و هر دم از این باغ بری می رسد.

هنوز اخبار و چالش های دست کاری آرای مردمی در جشنواره جام جم به نفع برنامه برنده باش (اینجا و اینجا)در جریان است که یک خبرگزاری رسمی از قول چند دانشجوی یکی از معتبرترین دانشگاه های ایران، خبر از تقلب و تغییر پاسخ ها در مسابقه ای می دهد که دم از ارتقاء فرهنگ می زند؛ گرچه تمامی روش های درآمدزایی را هم به بهترین شکل در اپلیکیشن خود تعریف کرده است.

در این میان اما جدای از اینکه، مسئولان سازمانی، مدیران گروه، ناظران پخش و تولید و از همه مهمتر تهیه کننده و سازندگان برنامه باید پاسخی شفاف و محکمه پسند به این اتفاق بدهند و شیوه های نظارتی خود در حفظ حقوق مردم را تشریح کنند، بازیگر سلبریتی کهنه کار سینما که شاید بنیانگذار اولین دستمزد نجومی در سینما هم بود و این روزها اجرای مسابقه برنده باش را به عهده دارد، باید در این مورد توضیح صریحی به مردم بدهد.

شاید روزی که از قرار داد میان محمدرضا گلزار و حجت الاسلام زم به عنوان تهیه کننده فیلم سینمایی دموکراسی تو روز روشن صحبت به میان آمد، پاسخ این بود که این یک توافق شخصی بین دو طرفی است که از پول بیت المال هزینه نکرده اند و شاید در آن روز هم کسی نپرسید که پول آن شخص از کجا تامین شده است و چقدر پاک یا کثیف است؛ اما امروز می توان سوال کرد که آقای گلزار که در تغییر صدای آخرین نسخه آن قسمت از مسابقه همکاری کرده، آیا در مورد حق دیگران اجحاف نکرده و آیا می توند بگوید این در حیطه اختیار و اطلاع من نبوده است؟

شاید لازم باشد که سازمان صدا و سیما در مورد امثالاین برنامه و منافع خاص آنها صراحت بیشتری به خرج دهد و افکار عمومی را قانع کند.