به گزارش خبرنگار تلویزیون خبرگزاری موج، مصطفی محمودی تهیه کننده، کارگردان و خواننده کردزبان است. سال ۱۳۶۷ بود که همکاری اش را با مرکز صدا و سیمای مهاباد آغاز کرد، سال ۱۳۷۵ وارد معاونت برون مرزی شد و از سال ۱۳۷۸ برنامه سازی به صورت تخصصی را در کانال کردی شبکه سحر آغاز کرد. او در کشورهای مختلفی از جمله: فرانسه، ایتالیا، بلژیک، کره جنوبی، اتریش، مراکش و کردستان عراق کنسرت برگزار کرده است و با اقبال تماشاگران هم رو به رو شده است.

این شب ها برنامه ای با عنوان «نوای شب چراغ» از کانال کردی شبکه سحر پخش می شود که حاصل تلاش این هنرمند و همکارانش است. برنامه ای که به صورت تخصصی به مقام های موسیقایی کردی می پردازد، بزرگان این عرصه را معرفی می کند و با هدف احیای فراموش شده های این موسیقی و اعتلای کلی آن تولید شده است.

در گفت و گو با این هنرمند برنامه ساز نگاهی مفصل به موسیقی و نوای کردی و فرآیند تهیه این برنامه داشته ایم که در ادامه می خوانید:

اهداف تولید نوای شب چراغ

در ابتدا مصطفی محمودی درباره اهداف تولید چنین برنامه هایی توضیح داد: در روزگاری که موسیقی های بیگانه و غربی ما را محاصره کرده اند و در حال عوض کردن هویت ما هستند، پرداختن به موسیقی های اصیل ایرانی و فولکلوریک، از جمله موسیقی کردی که ریشه ای هزاران ساله در فرهنگ و تمدن ایران زمین دارد ؛مجالی است برای عرضه داشته هایمان به جهانیان و توجه به گنج های دیرینه و اینکه حفظ و حراست از آنها نباید فراموش شود. مخاطبان این برنامه کردهای غیر ایرانی در کردستان عراق و سوریه و اروپا و ما تلاش داریم انگیزه توجه به موسیقی فولکلوریک به عنوان یک عنصر فرهنگی بسیار مهم و مشترک بین کردهای جهان را تقویت کنیم و جایگاه ایران را به لحاظ سهم بسیار بالای آن در این عرصه برجسته کنیم.

او می افزاید: «نوای شب چراغ» برنامه ای است که حقیقتاً جایش در میان برنامه های ادبی و هنری شبکه سحر خالی بود. برنامه ای که بتواند از ابعاد و زوایای مختلف موسیقی و نواهای کردی را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد و زمینه به یاد آوردن تصنیف ها و ترانه های عامیانه کردی را که به نوعی بازتاب شادی ها و غم ها، شکست ها و پیروزی ها است، برای مخاطب فراهم کند. نواهای عامیانه ای که ریشه در فرهنگ کهن مردمان کرد دارد. همچنین ترغیب به توجه تخصصی به این موسیقی و کشف استعدادها از دیگر اهداف این برنامه است.

تهیه کننده نوای شب چراغ در خصوص تصویب و چگونگی ساخت این برنامه ادامه می دهد: اواخر آبان ماه سال 1397 طرح به تصویب شبکه رسید. برنامه ای ترکیبی شامل آیتم های مختلف اجرای زنده موسیقی، کارشناسی محتوایی، یادآوری اساتید آن حرفه، گزارش از نواها و موسیقی های مناطق مختلف کردنشین.

سختی های ساخت برنامه تخصصی موسیقی کردی

محمودی که هم تهیه کننده و هم کارگردان برنامه است، درباره تخصصی بودن و دشوار بودن ساخت چنین برنامه هایی تشریح می کند: بررسی تخصصی مقام های محلی کردی از جمله صبا، دشت، همایون، نهاوند، حجاز و غیره نیاز به کار ویژه و افراد ویژه داشت، برنامه ای که برای اولین بار از سوی شبکه جهانی سحر مورد حمایت قرار گرفت تا ساخته شود. در این راستا به سراغ اساتیدی رفتیم نظیر ستار حسین زاده بعنوان محقق و کاوه پیشدار به عنوان نوازنده پیانو که در تمام برنامه ها همراه گروه برنامه ساز بودند و همچنین به سراغ اساتیدی رفتیم که سنی از آنها گذشته است و متاسفانه یک به یک در حال رفتنند و با رفتن آنها این نواها هم از بین می روند. این وضعیت نیاز به توجه جدی دارد و ما تلاش کردیم به سهم خود، در این زمینه اثرگذار باشیم.

محمودی اجرای این برنامه را نیز خود به عهده دارد. وقتی از او درباره اجرای برنامه می پرسیم، پاسخ می دهد: ما حتی برای پیدا کردن مجری ای که هم با گویش کردی سورانی آشنا باشد و هم با موسیقی کردی، مشکل داشتیم و در نهایت مجبور شدم اجرای برنامه را هم خودم به عهده بگیرم، که این خود نشان از احوال وخیم موسیقی سنتی در منطقه کردستان دارد.

کارگردان و مجری «نوای شب چراغ» در ادامه از نحوه ضبط این برنامه هم سخن می گوید: این برنامه در استودیو سحر شهر مهاباد ضبط شد. حدود 4 ماه پیش تولید این برنامه به طول انجامید تا از لحاظ فرم و تحقیق

همه کارها انجام بشود، دعوت از اساتیدی همچون طاهر میرسیدی، ابراهیم قادری، تقی زاده، ابراهیم سقزی، سید شکری شکر الهی، و احمد اسلامی از جمله نقاط قوت این برنامه بود. ضبط برنامه «نوای شب چراغ» در 60 جلسه و به مدت 6 ماه به طول انجامید و تا به حال 35 قسمت آن پخش شده است و 10 قسمت از آن باقی مانده و زمان پخش آن چهارشنبه شب ها ساعت 22:30 به وقت تهران است.

برخی نکات جالب در ضبط برنامه ها هم با بیان محمودی خواندنی است: همه آهنگ هایی که در استودیو اجرا می شد، فی البداهه بوده و از پیانو استفاده کردیم که میزان فالش بودن صداها و نواها پوشانده نشود. از این طریق می توانستیم به قدرت صدای خواننده ها و ملودی ها پی ببریم.

راز ماندگاری موسیقی های قدیمی نسبت به موسیقی های جدید

این هنرمند در ادامه اضافه می کند: راز ماندگاری موسیقی های قدیمی نسبت به موسیقی های جدید، ساده و بی آلایش بودن آنهاست، ما در برنامه «نوای شب چراغ» تماشاگرانی هم داشتیم، یک روز یک نفر از آنها در مورد استاد حسن زیرک که خواننده مشهوری در خطه کردستان است، از من پرسید که چرا شعرهای او اغلب عامیانه و ساده است، پاسخم این بود که در گذشته سواد اغلب مردم کم بوده است در نتیجه اشعار و گویش ها هم ساده بودند. همان اشعار چون ساده بودند در ذهن ها ماندگار می شد. اشعار ساده اما دلنشین که قدرت تصویری آنها هم بالاست، یعنی کافی است که چشمان خود را بسته و فضا را مجسم کنید، اشعار و گویش خواننده خود شما را به فضایی احساسی و زیبا می برد. امروز ما فکر می کنیم اگر پرطمطراق حرف بزنیم نشان از شخصیت والا و بالای ما دارد در حالی که کلام ساده می تواند دلنشین و ماندگار باشد.

محمودی به حرکت موسیقی سمعی به بصری نیز اشاره می کند: در موسیقی ایرانی ملاک بر احساس است. گوش نواز بودن آن به گونه ای است که هر انسانی با شنیدن موسیقی ایرانی بتواند خود را در ظرف آن مکان و زمان قرار دهد، اما اگر توجه کرده باشید در سال های اخیر دنیای موسیقی از سمعی به سمت بصری رفته است، حالا حتما باید کلیپی در کنار یک موسیقی ساخته شود که مردم راغب به شنیدن و دیدن آن بشوند.

لزوم ساخت برنامه هایی همچون نوای شب چراغ

وی در انتها به مشکلات متعدد در راستای ساخته شدن اینگونه برنامه ها نیز پرداخته و اظهار می کند: اگر بودجه بیشتری داشتیم، می توانستیم فضاهای بیشتری را انتخاب کرده و تنوع تصویری بیشتری داشته باشیم. زمان بندی کوتاه و کم برای تولید و پیش تولید نیز باعث شد که نتوانیم آنگونه که می خواستیم موسیقی ها را ضبط کنیم، یا اینکه هر شعری را نمی توانستیم بخوانیم. به هرحال برای ارتقای موسیقی به خصوص موسیقی های محلی و فولکلوریک باید تلاش های بیشتری انجام شود. اگر برنامه هایی همچون «نوای شب چراغ»  ساخته نشود باید شاهد اضمحلال موسیقی نواحی و سنتی در میان کردها و از سوی دیگر اوج گرفتن موسیقی های غربی و بعضاً با شعرهای سخیف و ضدفرهنگی در جوامع کردنشین باشیم. همین دغدغه فرهنگی بسیار مهم باعث شد تا برنامه ای در قامت «نوای شب چراغ» در کانال کردی شبکه سحر تولید شود.