به گزارش خبرنگار سینمایی خبرگزاری موج، در ابتدای مراسم اختتامیه چهاردهمین جشنواره سینماحقیقت که به صورت آنلاین از سایت جشنواره و صفحه اینستاگرامی آن پخش می شد، محمد حمیدی مقدم در حالی که متنی را می خواند، گفت: "از شور و هیاهوی سیزدهمین جشنواره سینما حقیقت یک سال گذشت، یک سال پر ماجرا، انگار یک قرن از آن روزگار می‌گذرد.عصری جدید با شرایطی کاملا متفاوت. همه گیری کرونا تنها، تن انسان را هدف نگرفت. خاموشی و سکوت و سکون را در متن زندگی رواج داد. کرونا عزیزان بسیاری را از ما گرفت، مستندسازان شجاعانه دل به دریا زدند و به ثبت و روایت این روزها پرداختند .

وی افزود: آیا می‌شد ساکت نشست و این فیلم ها را به بایگانی سپرد؟ و همه مستندهای ارزشمند دیگری که هر کدام دنیایی حرف برای گفتن دارند؟ در زمانه ای که برپایی اکثر فعالیت های فرهنگی با تعطیلی و تعلیق، به افقی نامعلوم در آینده موکول شده است، سینما حقیقت گام در مسیری متفاوت گذاشت. زیرا باور داشت: «سکوت، درمان نیست». حرکت، تعامل با جهان و فرصت آفرینی برای مستندسازان. این مسیری بود که جشنواره سینما حقیقت رسالت خود را در آن می دید. نه از خطر کردن هراسید و نه از تردیدها، ترسی به دل راه داد.

حمیدی مقدم ادامه داد: تجربه کردن را باید بخشی جدایی ناپذیر از برگزاری سینما حقیقت دانست، همان طور که سال گذشته هم با دگرگون کردن روش بلیت‌فروشی و استاندارد سازی، جشنواره تحولی چشمگیر را تجربه کرد. چهاردهمین جشنواره سینما حقیقت این مسیر تجربه گری و تحول را ادامه داد.

مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند تجربی افزود: نمایش برخط، روشی هوشمندانه بود که چالش‌ها را به فرصت تبدیل کرد. جشنواره امسال این امکان بی نظیر را به مردم داد تا مستندها را ببینند. فرصتی برابر و عادلانه برای مخاطبان اصلی فیلم مستند. به این ترتیب، «سینما حقیقت» تکثیر شد، این بار به وسعت همه جای ایران.

وی ادامه داد: ۲۵ آذر ماه ۱۳۹۹ روزی تاریخ‌ساز در سینمای مستند که از یاد نمی‌رود، نقطه شروع دورانی جدید برای مستند با نمایش برخط، از این روز وارد تعاملی تازه با مخاطبانی گسترده شدیم. کسانی که پیش از این، امکان دسترسی به بسیاری از فیلمهای مستند را نداشتند. در همین روزهای اندک برگزاری جشنواره، تعداد بازدید فیلم‌ها به بیش از ۰۰۰/۵۰ رسید.

حمیدی مقدم تاکید کرد: این روند شتابان حتما با جدیت تداوم خواهد داشت چون ما نمایش برخط را به شکل‌ها و مناسبت‌های مختلف ادامه خواهیم داد. فردای سینمای مستند، بدون نمایش بر خط، چیزی کم خواهد داشت. جشنواره چهاردهم تجربه متفاوتی بود.

دبیر چهاردهمین جشنواره سینماحقیقت بخش پایانی سخنانش به تشکرهایی اختصاص داد و گفت: کلام پایانی، سپاس از همراهی صمیمانه شماست: همکاران خوبم در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و ستاد جشنواره برای صبوری و مهربانی‌شان در تمام لحظات. اعضای محترم شورای سیاست گذاری جشنواره برای تصمیم گیری های هوشمندانه و متناسب با شرایط، هیات‌های محترم انتخاب و داوری که همدلانه در این روزهای سخت کنار جشنواره ماندند، صنوف سینمایی به ویژه تهیه کنندگان و کارگردان های سینمای مستند، دو بازوی کارآمد در شورای سیاستگذاری جشنواره، همراهان بزرگوارم، همکاران سازمان سینمایی و موسسات تابعه که مسیر حرکت ما را هموار کردند. اهالی مطبوعات و رسانه که دیده شدن مستند مدیون تلاش آنهاست، سازمان صدا و سیما که جانانه در کنار سینمای مستند و جشنواره ایستاده است، به ویژه از شبکه های یک، دو، چهار، مستند، افق و... و همه گروه های خبری.

وی ادامه داد: تشکر فراوان از چهار سامانه برخط: هاشور، تیوا، فیلیمو و نماوا، به ویژه از همکاری هاشور که با طراحی خانه جشنواره، محل رجوع بسیاری از علاقه مندان و مستندسازان شد و بازدید از این سامانه از مرز ۵۰/۰۰۰ عبور کرد. به علاوه، تشکر ویژه از تلویزیون تعاملی تیوا که امکان پخش تمام گفتگوهای زنده جشنواره، مراسم نکوداشت، رونمایی کتاب، کارگاه های آموزشی، و فیلم خبرهایی که در سطح وسیع تولید و پخش شد، را فراهم کرد. همچنین قدردانی از دو سامانه فیلیمو و نماوا که با ما در نمایش مستندها همراه شدند.

حمیدی مقدم افزود: تشکر پایانی من هم از مستندسازانی است که در تولید فیلم از جمله در زمینه کرونا خطر را به جان خریدند و هم از تهیه کنندگان دولتی و بخش خصوصی است که در نمایش برخط ، خطر کردند. بزرگوارانی که با ارائه فیلم‌های خود با سینما حقیقت همراه شدند و سرمایه و سود خود را فدای منفعتی بزرگ تر کردند. این خطر پذیری و ایثار و از خودگذشتگی باعث شد رنگین کمان جشنواره چهاردهم شکل بگیرد و از تقویم اجرایی جشنواره‌های جهانی و ملی حذف نشود. با امید به آینده‌ای به دور از بیماری، به احترام این جانفشانی و ایثار، صاحبان فیلم‌های مستند را تشویق کنیم.

اعلام نفرات برگزیده

جایزه بخش کارآفرینی

در ادامه با دعوت مجری مراسم، سعید رشتیان، سیدوحید حسینی و لقمان خالدی برای اهدای جوایز بخش کارآفرینی روی صحنه آمدند.

 هیات داوری، فیلم خالقین کوچک به کارگردانی سهراب نوربخش را شایسته تقدیر و جایزه نقدی ۷۰ میلیون ریالی دانستند.

جایزه سوم بخش کارآفرینی به  فیلم «زیر این چتر باران می‌بارد» به کارگردانی کتایون جهانگیری اهدا شد.

جایزه دوم این بخش به فرشاد اکتسابی برای فیلم «ف-الف» اهدا شد.

جایزه اول این بخش هم به فیلم را «نا تمام اصغر قندچی» به کارگردانی مصطفی رزاق کریمی تعلق پیدا کرد.

جایزه ویژه شبکه مستند سیما

با اعلام محسن یزدی جایزه ویژه شبکه مستند به فیلم «۱۸ هزارپا» به کارگردانی مهدی شامحمدی تعلق گرفت.

این کارگردان جوان لحظاتی پشت تریبون قرار گرفت و گفت: ما اول که می پذیریم که شرکت کنیم پذیرفته ایم که باید به قواعد این بازی احترام بگذاریم پس از دوستانی که از شب گذشته کمی ناراحت و عصبانی هستند خواهش می کنم که این وضعیت را تغییر دهند و کمی فشار را از روی هیات داوران بردارند و قبول کنند که ایشان در این شرایط کار سختی را انجام داده اند.

اعلام جوایز بخش کرونا

با دعوت منصور ضابطیان مجری این مراسم مهرداد اسکویی ، احمد الستی و محمد کیاسالار بعد از پخش کلیپی درباره بخش ویژه کرونا جشنواره، برای اهدای جوایز برگزیدگان این بخش به روی صحنه آمدند.

جایزه سوم این بخش به فیلم تنگ‌نای به کارگردانی مشترک جواد یقموری و مهدی امینی تعلق گرفت.

جایزه دوم بخش کرونا به مسعود دهنوی کارگردان قطعه ۱۹ اهدا شد.

جایزه اول این بخش هم به فیلم پسقله به کارگردانی مجید شیدا اهدا شد.

این کارگردان دلیل انتخاب نام فیلمش را استفاده از یک اصطلاح یزدی به معنای کوچک که در یکی از دیالوگ های فیلم هم استفاده شده عنوان کرد.

هیات داوران یک جایزه ویژه هم برای فیلم آنجا سپیده دم به کارگردانی مشترک هاشم مسعودی و محسن جهانی به دلیل استفاده مناسب از تکنولوژی اهدا شد.

جوایز بخش آوینی

با دعوت مجری مراسم و پس از پخش کلیپ معرفی،  محمدحسین حقیقی، محمد داوودی و پژمان لشگری‌پور برای اهدای جوایز این بخش به صحنه آمدند.

جایزه سوم یا تندیس برنزی شهید آوینی، دیپلم افتخار و مبلغ ۱۸۰ میلیون ریال به علی‌محمد ذوالفقاری کارگردان فیلم گزارش رمادی اهدا شد.

در ادامه جایزه دوم یا تندیس نقره‌ای شهید آوینی، دیپلم افتخار و مبلغ ۲۰۰ میلیون ریال به حسن جعفری کارگردان فیلم « چلچلای سفری » اهدا شد.

 در این بخش از مراسم، دو جایزه ویژه هیأت داوران به دو فیلم اهدا شد.

جایزه ویژه هیأت داوران به خاطر نگاه صمیمی و مؤثر فیلمساز برحضور و نقش مجاهدان افغانستانی در سال‎های دفاع مقدس به وحید فرجی کارگردان فیلم «محسن ژاپنی» تعلق گرفت. کارگردان این فیلم از مدافعان سلامت تشکر کرد و مجاهدت آنها را یادآور دوران دفاع مقدس دانست.

جایزه ویژه هیأت داوران به خاطر تحقیق و پژوهش شاخص و توجه به نقش این عنصر مهم و کلیدی در ساخت مستند به رضا اعظمیان به خاطر فیلم «جزیره ماهی» تعلق گرفت. کارگردان این فیلم هم با یاد شهدای دفاع مقدس را گرامی داشت و فیلمش را ادای دینی به آنان دانست.

در ادامه این بخش تندیس طلایی و دیپلم افتخار و مبلغ ۲۲۰ میلیون ریال به مهدی شامحمدی کارگردان فیلم «هجده هزارپا» هدا شد. وی در این لحظه پشت تریبون قرار گرفت و از سیدمحمد مهدی طباطبائی نژاد رئیس وقت مرکز گسترش مستند تجربی یاد کرد و گفت: جشنواره آوینی به وضعیت بدی دچار شده بود و در حال از بین رفتن بود که با ابتکار عمل آقای طباطبائی نژاد به این جشنواره اضافه و احیا شد.من هم از اینکه این جایزه بزرگ را در دست دارم خوشحالم.

اهدای جایزه ویژه سرباز وطن

در ادامه مراسم، جایزه ویژه سرباز وطن اهدا شد که  ابتدا محمد حمیدی مقدم بر روی سن قرار گرفت و در سخنانی کوتاه به سالگرد شهادت سردار سلیمانی اشاره کرد و این جایزه را ادای احترام به سردار شهید حاج قاسم سلیمانی دانست.

سپس جایزه ویژه سرباز وطن یادبود سردار شهید حاج قاسم سلیمانی به پاس تلاش مجاهدانه برای روایت نزدیک از مقاومت و توجه به مردم غیر نظامی آسیب دیده از جنگ‌های منطقه که دغدغه جدی آن شهید بزرگوار بود، به ساسان فلاح فر کارگردان اثر و شخصیت مستند حسن قائدی برای مستند «چشم ایرانی» تقدیم شد.

اعلام جوایز بخش ملی

در این قسمت از مراسم نوبت به اهدای جوایز بخش ملی رسید که با اعلام منصور ضابطیان، بعد از پخش کلیپی از نکوداشت زنده یاد خسرو سینایی ، زنده یاد حمید سهیلی، زنده‌یاد اکبر عالمی ، زنده‌یاد منوچهر طیاب و بزرگداشت مهوش شیخ‌الاسلامی، فرشاد فداییان و کامران شیردل؛ حسام اسلامی و مرتضی پایه‌شناس به نمایندگی از هیأت داوران برای اهدای جوایز فنی این بخش روی صحنه حاضر شدند.

بهترین نویسنده گفتار متن یا گوینده در بخش ملی

جایزه بهترین نویسنده گفتار متن و گوینده متن مشترکاً به طاهر (امیرمسعود حسینی) نویسنده و  (سیامک صفری) گوینده اهدا شد.

 بهترین صدا در بخش ملی

 جایزه بهترین صداگذار: سنجاقک‌‌های برکه خشک (آرش قاسمی)

بهترین پژوهش در بخش ملی

 جایزه بهترین پژوهش: انیمیشن ایرانی (مهرداد شیخان)

بهترین موسیقی در بخش ملی

بهترین موسیقی متن: آخرین نفس‎ها (کیاوش صاحب نسق)

بهترین تدوین در بخش ملی

جایزه بهترین تدوین: هوبره (مصطفی گندم‎کار و سوگل مرادی)

بهترین فیلمبردار در بخش ملی

جایزه بهترین تصویربرداری: کل فاطمه (داوود رحمانی)

جایزه ویژه هیأت داوران به فیلم برسر خاک  محسن خان‌جهانی تعلق گرفت خان جهانی پس از دریافت جایزه‌اش گفت: فیلم من درباره فرسایش خاک است و امیدوارم بخشی از مسئولان فیلم را خوب ببینند گرچه مخاطب اصلی‌اش مردم هستند که باید بدانند خاک هم مثل آب در حال تمام شدن است اما کسی توجه نمی‌کند.

در ادامه این مراسم بیانیه هیئت داوران بخش مسابقه ملی قرائت شد که متن آن به این شرح است: «به روزگار تنهایی در این سال سخت که بیماری جهان‌گیر ما را تنهاتر و در خود فرو رفته‌تر کرده است، سینمای مستند ایران مراسم پایانی جشنواره سینماحقیقت را جشن می‌گیرد. شادی بزرگ ما این است که در این شرایط توانست به خانه‌های بسیاری از ایرانیان راه پیدا کند و آنها را به دیدن و اندیشیدن درباره بخشی از خویشتن دعوت کند. همچنین از مشاهده روند جستجوگری و ادامه حیات سینمای مستند ایران خرسندیم.

مگر می‌شود کشوری دایه‌دار فرهنگ و هنر را بدون سینمای مستند پویا پرسشگر و پیشرو تصور کرد. مگر نه اینکه سینمای مستند امکان بشری است برای آنکه ما را و جهان ما را با فرض‌های پنهان شده یا به حاشیه رانده شده رو در رو سازد؟ مگر نه اینکه سینمای مستند امکانی است برای آشکار کردن حقیقت انکار شده‌ی بشری یا حتی حقیقت انکار شده یک فرد؟ زیرا که این سینما سینمایی انسانی است که در آن افراد با نام کوچک‌شان و با هویت فردی‌شان صدایی پیدا می‌کنند.

دهه‌ها است که سینمای مستند ایران در روشن نگاه داشتن چراغ پرسشگری و هستی اندیشی در این سرزمین نقش بازی می‌کنند. با این ایده که ساخت فیلم مستند عملی است به سوی آگاهی زیر که آگاهی یک عمل است که خود می‌تواند موضوع آگاهی را تغییر دهد.

پانزده روزی که گذشت برای ما به عنوان اعضای هیئت داوران چهاردهمین جشنواره حقیقت، فرصت بزرگی بود برای نگریستن به بخشی از سینمای مستندِ زنان و مردان ایران. از باز دیدن این همه تنوع اقلیمی، زبانی و قومی در سرزمین‌مان به وجد آمدیم. با فیلم‌های شما در مورد بحران‌های زیست‌محیطی که ایران‌مان را تهدید می‌کند همراه شدیم و خون دل خوردیم. آرزو می‌کنیم هرچه زودتر در خیشی ملی بحران‌های زیست محیطی این سرزمین فروکش کنند. بسیار کنجکاو بودیم مناظر بیشتری از زندگی شهری و طبقه شهرنشین را در فیلم‌ها ببینیم. اما متاسفانه یا بحران کرونا یا سختی‌ها و محدودیت‌های دگر تعداد چشم‌اندازها به زندگی شهری را در میان فیلم‌های امسال کم کرده بود. از مسئولان و تصمیم‌گیرندگان خواهش می‌کنیم با بازتر کردن فضا، فرصت‌های ساخت چنین فیلم‌هایی را بیشتر کنند. زیرا که هر منظر واجد حقیقت و داستان خود است و ایران ما و سینمای مستند ما بسیار به تنوع حقیقت‌های تولید شده در پهنه‌های گوناگون نیاز دارند.

با تمام بالاها و پایین‌ها در پس قرن‌ها و اعصار هیچگاه چراغ حقیقت در این سرزمین خاموش نشده است. حقیقت یک پرسش است و نه یک معرفت یقین یافته و از پیش تعیین شده. پس زنده باد سینمای مستند ایران. زنده باد فیلمسازان سینمای مستند ایران.»

بهترین کارگردانی فیلم مستند کوتاه

 جایزه بهترین کارگردانی فیلم مستند کوتاه: «برانازا، (برادر خشکی‎ها)» (علی اسدی و رسول داوری)

بهترین کارگردانی فیلم مستند نیمه بلند

جایزه بهترین کارگردانی فیلم مستند نیمه بلند: کل فاطمه (مهدی زمانپورکیاسری)

بهترین کارگردانی فیلم مستند بلند

 جایزه بهترین کارگردانی فیلم مستند بلند: جاهای خالی پر شود (عطیه زارع آرندی)

اهدای جایزه ویژه دبیر جشنواره

در ادامه این مراسم به درخواست حمیدی مقدم محمدمهدی طباطبایی‌نژاد دبیر سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر و مدیر سابق مرکز گسترش مستند تجربی که دبیری ۶ دوره جشنواره سینماحقیقت را هم به عهده داشت و حامد شکیبانیا معاون مستند جدید مرکز گسترس سینمای مستند و تجربی، جایزه ویژه دبیر جشنواره به پاس تلاش مجدانه برای ثبت چشم‌نواز بخشی از فرهنگ سرزمین ایران و جلب سرمایه‌های بخش خصوصی برای تولید مستندی فاخر به راحیل صحرایی و علیرضا دهقان تهیه‌کنندگان مستند «ایساتیس» اعطا شد .

این کارگردان جوان اما خوش سابقه که یکی از بهترین آثار این دوره را خلق کرده بود، با لحنی اندوهگین و توام با اعتراض به رای داوران و نایده گرفتن مستند «ایساتیس» گفت: از روز گذشته و اعلام کاندیداهای این دوره حال  و روز خوبی نداریم.

وی سپس با بیان اینکه داوران جشنواره اولین بخش فراخوان را نخوانده اند که تاکید بر فرهنگ ایرانی است، رو به حسین انتظامی رئیس سازمان سینمایی کرد و گفت: آقای انتظامی بیایید یک بار برای همیشه این مسئله را حل کنیم که داوری آثار سینمایی بر اساس سلیقه نیست. سینما یک بخشی اش سلیقه است. من تحصیل کرده در رشته سینما هستم و هشت سال سابقه تدریس سینما دارم. سال گذشته هم عضو شورای انتخاب جشنواره سینما حقیقت بوده ام. یک بار آرائ داوران را اعلام کنید تا همه ببینند که چگونه رای داده اند و آیا اصلا اثری را دیده اند،  مگر می شود مسائل فنی مثل نور، صدا، دوربین و کارگردانی یک اثر را نادیده بگیرند و بررسی متن یک اثر را به سلیقه ارجاع دهند؟

کارگردان فیلم ایساتیس در حالی که سعی می کرد جلوی بغش را بگیرد گفت: در بیانیه هیات داوران ذکر شده بود که در این دوره هیچ فیلم شهری ساخته نشده بود در حالی که ایساتیس مهمترین فیلم شهری بعد از انقلاب است. کمر ما بابت این ناداوری شکست. انگار اراده ای بر حذف ما بود که داوران با این رای آن را محقق کردند!

حسین انتظامی: می شد از برگزاری جشنواره شانه خالی کرد اما دبیران ریسک برگزاری را پذیرفتند

بعد از آن با دعوت مجری مراسم حسین انتظامی ریاست سازمان سینمایی پشت تریبون قرا رگرفت و ضمن ابراز قدر دانی از  فیلمسازانی که با اعتماد به شیوه نمایش آنلاین و عرضه آثار خود چراغ جشنواره را روشن نگه داشتند، گفت: این هنرمندان منفعت سینمای مستند را بر هر چیز دیگر ترجیح دادند. از هیأت‌های انتخاب و داوری و صنوف سینمایی که مدتی است در شوراهای سیاست‌گذاری رویدادهای سینمایی با مشارکت خوب کمک می‌کنند کارها جامع‌تر و برنامه‌ها دقیق‌تر باشد هم تشکر می‌کنم.

وی سپس از دست اندرکاران مرکز گسترش و دبیرخانه جشنواره سینما حقیقت هم تشکر کرد و در ادامه اظهار داشت: طبیعتاً می‌شد می‌شد منفعلانه از برگزاری جشنواره شانه خالی کرد و از ترس کرونا، با چند شعا رمردم پسند همه فعالیت‌ها را تعطیل کرد. اما دبیران جشنواره‌های سازمان سینمایی با ریسک‌پذیری، تدبیر و شهامت خود باعث شدند که چراغ جشنواره‌ها روشن بماند.

انتظامی با تاکید بر اینکهجشنواره‌ها و ظرفیت‌هایی که برای دیده شدن و کشف استعدادها دارند حایز اهمیت هستند ادامه داد: سینمای مستند در سال‌های اخیر خیز قابل‌توجهی داشته است.  اما دبیران هم با ریسک‌پذیری و تدبیر سراغ ظرفیت‌هایی رفتند که قبلاً هم بود اما جدی گرفته نمی‌شد و اینگونه زمینه همگرایی هنر و صنعت را به‌وجود آوردند. زمینه‌هایی که می‌توان در آینده از فضای مجازی استفاده کرد و این تجربه‌ای بود که در آینده می‌توان پس از برچیده شدن کرونا بازهم از آن استفاده کرد. ظرفیتی که به عدالت فرهنگی هم نزدیک‌تر است. کمااینکه امسال دیدید که همه مردم ایران توانستند از آثار درخشان جشنواره سینماحقیقت استفاده کنند.

اهدای نشان فیروزه

در ادامه این مراسم و پس از پایان سخنان حسین انتظامی و با حضور  محمد حمیدی‌مقدم از « جاهای خالی پر شود » به کارگردانی عطیه زارع‌آرندی بهترین فیلم جشنواره با اهدای نشان فیروزه قدردانی شد.

بهترین مستند از نگاه تماشاگران؛ کودتای ۵۳

پس از سخنان حسین انتظامی نوبت به اهدای جایزه بهترین مستند از نگاه تماشاگران رسید. در این بخش پایانی مراسم محمدعلی نجفی رئیس هیأت مدیره خانه سینما، پیش از معرفی مستند برتر با باراز خوشحالی از برگزاری جشنواره گفت: برگزاری جشنواره و  توجه خاصی که به سینمای مستند شف خوشحال کننده است چرا که فیلم مستند در حقیقت تاریخ تصویری جامعه است.

پس از آن جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران به فیلم «کودتای ۵۳» به کارگردانی تقی امیرانی اهدا شد که به دلیل عدم حضور این فیلمساز در ایران، پیام او به صورت ویدئویی در مراسم پخش شد.

امیرانی در ارتباطی تصویری از لندن با مراسم اختتامیه گفت: یک دنیا متشکرم از لطفی که به فیلم بنده داشته و دارید. برای این انتخاب بسیار ارزشمند است. این فیلم حرف دل من است که به نظر می‌رسد حرف دل هم‌وطنان ایرانی‌ام بوده است. هیچ چیز برایم به این اندازه ارزشمند نیست.