به گزارش خبرنگار ادبیات خبرگزاری موج، آئین افتتاح موزه و مرکز اسناد انتشارات علمی و فرهنگی عصر روز دوشنبه سوم خرداد در محل دفتر مرکزی این انتشارات و با حضور جمعی از اهل ادب و فرهنگ و مدیران فرهنگی و سازمان تامین اجتماعی برگزار شد.

در این مراسم پیشکسوتانی همچون ژاله اموزگار، همایون پور، گلی امامی، علی دهباشی، حجت‌الاسلام دعایی، مینو مشیری، شهیندخت رئیس زاده، مهرپرور، انتظاریان، سمیعی گیلانی، محمد شریعتمداری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، اشرف بروجردی رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، حجت‌الاسلام رسول جعفریان رئیس مرکز اسناد و کتابخانه دانشگاه تهران حضور داشتند. 

گزارش مدیرعامل

در ابتدای این مراسم و پس از نمایش چند کلیپ در مورد این انتشارات و فعالیت‌هایش، نادره رضایی مدیرعامل انتشارات علمی و فرهنگی ضمن گرامیداشت سالروز آزادسازی خرمشهر گفت: به خانه خود خوش آمدید. خانه، خانه شماست؛ بر پای دارندگان و صاحبان فکر و فرهنگ.‌ وطن هم اینجاست؛ وطن، خودِ شمایید! موطن عزیز همه ما زبان فارسی است که کاخ نظمش از باد و باران گزند نیافته است. در تاریخ و فرهنگ و معماری و هنر ایران است که بیتوته کرده‌ایم، دل سپرده‌ایم و شب را به سپیده رسانده‌ایم. شبان بسیار بر وطن رفته است. روی به سوی چراغ داریم اما، و پای در راه رفتگان.‌آن‌ها که هم راه‌اند و هم دلیل راه... ‌

وی افزود: یک سال وچهار ماه و نوزده روز از نخستین روز ورود و فرصت و توفیق خدمت در مجموعه معظم علمی و فرهنگی گذشت. در این مدت تمام تلاش مان بر این بوده که بیشتر از همراهی تان بهره ببریم و البته قدردان و سپاسگزاریم در برابر این همه تواضع، نیک اندیشی، نیک اثری، همراهی و همدلی خالصانه و عشق به فرهنگ و هنر و ادب این دیار.

این مدیر جوان ادامه داد: می گویند تاریخ ذره ذره تغییر می کند و با موفقیت های کوچک پیش می رود.  با این نگاه که بیش از همیشه، ضرورتِ این روزهای جامعه ماست بسیار همدل بودیم و بر اساس این حس بایسته بر آن شدیم تا در دوره جدید مدیریتی انتشارات علمی و فرهنگی به قدر و سهم و توان و مسئولیتمان در کسب هرچه بیشترِ این موفقیت های کوچک و اثرگذاری های خرد تلاش کنیم. این روزهایِ همه ما نیازمندِ امید، اعتماد و حالِ خوب است. تلاش خالصانه منتج به موفقیت های کوچک، مسئولیت پذیری و ممارست در کسب این موفقیت های کوچک و تغییرات ذره ای و اما به مرور ملموس؛ با تأکید و استمرار و اصرار برشفافیت سازمان برای ارتقای کیفیت تصمیم‌گیری و ابزار مؤثر در کاهش فساد و بالا بردن سلامت سازمانی و تقویت روحیه امید، لازمه توسعه هر جامعه و وظیفه ی عملی و البته غیرشعاری همه ماست.

 انتشار ۱۰۰۰کتاب الکترونیک در سال ۹۹

رضایی سپس با بیان اینکه در این مدت به لطف خدا و همت و همراهی همکارانم علیرغم مشکلات و ناملایمات بسیار، اقدامات مهمی در انتشارات صورت گرفت تشریح کرد: راه اندازی سایت، سامانه فروشگاه اینترنتی و باشگاه مخاطبان انتشارات علمی و فرهنگی که موجب افزایش صد درصدی فروش به رغم شرایط کرونایی شد. و فاز توسعه ای این روند با هدف بازگشت به مأموریت اصلی نشر با روش های نوین و روزآمد در حال انجام است.

مدیرعامل انتشارات علمی و فرهنگی ادامه داد: درهمین راستا تولید و انتشار ۱۰۰۰کتاب الکترونیک در سال ۹۹ با همکاری با کتاب‌خوان‌های الکترونیک فیدیبو و طاقچه و ۱۰۰۰ کتاب دیگر تا پایان سال ۱۴۰۰ و راه اندازه اپلیکیشن اختصاصی  کتابخوان علمی و فرهنگی و تولید کتاب های صوتی و استفاده از تکنولوژی‌ واقعیت افزوده در حوزه کتاب کودک و نوجوان صورت پذیرفت.

وی افزود: احیای شورای تخصصی کتاب کودک و نوجوان و احیای شورای علمی و شورای سیاستگذاری کتاب بزرگسال پس از سه سال توقف فعالیت و ساماندهی و اولویت بندی بیش از هزار تعهد به جا مانده با تلاش و دقت ترکیبی از اعضای هیأت علمی جوان و بزرگان باتجربه و صاحبنظر از اقدامات مهم این دوره است که از همراهی تک تک این عزیزان به ویژه اساتید بزرگوارم جناب آقای دکتر هادی خانیکی و جناب آقای فریدون عموزاده‌ خلیلی و دوست و خواهر خوبم سرکار خانم دکتر سمیه توحیدلو بابت همراهی و یاری بی دریغ شان سپاسگزارم.

انتشار دوباره مجله «کتاب امروز» پس از ۴۶ سال

در ادامه این مدیر جوان اظهار داشت: انتشار دوباره مجله «کتاب امروز» پس از ۴۶ سال توقف و بازچاپ دوره قدیمی این مجله در کتاب دو جلدی؛ ادای احترامی است به کریم امامی و تک‌تکِ نویسندگانِ کتاب امروزِ دیروز و به همراهان دیروز و امروزمان.

نادره رضایی به انتشار کتابهای جدید در سال گذشته توسط این انتشارات هفتاد ساله اشاره کرد و گفت: تولید، چاپ و انتشار ۴۰۶ عنوان کتاب (چاپ اول و تجدید چاپ) حوزه بزرگسال، کودک و نوجوان و پروژه‌های ویژه در سال ۹۹ یعنی ما در بلوا سالِ سختِ کرونایی و شرایط ویژه دورکاری و کاهش نیرو و اینکه با اینکه شاید ناممکن می نمود اما بیش از هر سالی تولید کردیم و رکورد زدیم. امیدوارم همانگونه که مکرر تأکید کرده ام زین پس به سیاق گذشته مان تولید کنیم و شاخص های کمی و کیفی مان به صورت توامان رکوردها را بشکند! به صورتی که هر کتاب ما یک پروژه ویژه باشد. 

وی افزود: طراحی و پیاده‌سازی سامانه جامع مدیریت فرآیند آماده‌سازی، تولید و چاپ کتاب و اجرای طرح هویت بصری جامع انتشارات علمی و فرهنگی از دیگر اقدامات مهم و پیش روی انتشارات است. 

مدیرعامل انتشارات علمی و فرهنگی ، سپس با اشاره به اینکه اقدامات بسیار دیگری در مجموعه انتشارات و سه شرکت زیر مجموعه با رویکردی نوین و اثربخش انجام شده که به دلیل ضیق وقت از آنها می گذرم تا برسیم به این روز و این آیین افتتاح، گفت: امروز از تعدادی از کتاب ها و پروژه های ویژه انتشارات به اتفاق شما خوبان رونمایی خواهیم کرد. یکی از این کارها پروژه عظیم «تخت جمشید» است. جناب آقای دهباشی در روزهای اولیه حضورم در انتشارات که خدمت تان رسیدم برای راهنمای و مشورت فرمودید در این دوره کاری ات اگر همین تخت جمشید را بازنشری کنی برای کارنامه حضورت کافی است! و جناب آقای دهباشی به لطف خدا و همت تمامی همکارانم  محقق شد. به ویژه همکارانم در معاونت فرهنگی و جناب آقای دکتر پروین گنابادی که پذیرش مسئولیت و پیوستن شان به انتشارات مایه مباهات ماست و همکار فرهیخته و خواهر خوب و صبورم زهره هدایتی بیدهندی که چنان متعهدانه برای اتمام این پروژه تلاش کرد که تا مدتها بعد از درگذشت خواهرش از این فقدان مطلع نشدیم. از صبوری و تعهدتان آموختم و قدردان تلاش های صادقانه تان هستم. بازنشر کتاب فاخر تخت جنشید پس از ۵۸ سال ادای دینی است به زنده‌یاد هرمز وحید هنرمند عرصه کتاب و کتاب‌پرداز معاصر و هنرمند و فن‌شناس خبره و پدر کتاب‌آرایی نوین که بسیاری از زیباترین طراحی‌های کتاب‌های محبوب ما در این مجموعه کار دست یا اوست. یاد و نامش به خیر و جاودانه باد.

مرکز اسنادی با بیش از ۳۰۰ هزار برگ سند

رضایی در ادامه سخنانش به تاسیس و افتتاح موزه و مرکز اسناد انتشارات علمی و فرهنگی پرداخت و گفت: دنبال آن اتفاق تلخ سال ۹۵ برای حفظ میراث و تاریخ عظیم مان به ایده احیای کتابخانه و آرشیو و آغاز طرح تأسیس موزه و مرکز اسناد انتشارات علمی و فرهنگی  رسیدم و یکی از اولویت هایم در انتشارات شد و به جد آن را پی گرفتیم. با این ایده محوری به حال آوردن گذشته و سپردن گذشته به آینده و البته ادای دینی به بنیانگذارن و بزرگان نشر با این نگاه که این اسناد است که روایت دقیق از تاریخ می‌سازد  و اسناد است که هویت و دانش ما را افزایش می‌دهد. و مستمر به خود نهیب زدیم که خادم فرهنگ همان قدر که دلبسته خلق و تولید است دل در گروی حفظ و ثبت و نگهداری میراث گذشتگان هم دارد و برای همین ایجاد این موزه و مرکز اسناد اولویتی است مهم و گامی است بلند در راه شناخت بهتر فرهنگ و ادب و سرزمین ما.موزه و مرکز اسناد انتشارات علمی و فرهنگی حول سه محور اصلی راه اندازی مرکز اسناد، شامل اسناد مکتوب و داده های دیداری و شنیداری و دیجیتال، راه اندازی کتابخانه و آرشیو و تأسیس موزه شکل گرفت  که امروز موزه و همچنین مرکز اسنادی با بیش از ۳۰۰ هزار برگ سند و بیش از ۵۰۰۰ پرونده کتاب مربوط به این قریب به ۷ دهه فعالیت که دسته بندی و اسکن شده وکار کدگذاری تخصصی جهت بهره برداری اش در حال انجام است را به اتفاق افتتاح خواهیم کرد. 

وی تاکید کرد: این اقدامات در شرایط سخت کرونایی و اوضاع نابسامان اقتصادی کشور و  شرایط ویژه انتشارات در پی اقدام ضروری و قابل تحسین توقف چاپ دفترچه‌های درمانی تأمین اجتماعی پس از بیش از دو دهه و حذف بودجه ۹۰ درصدی انتشارات رقم خورد و این شرایط ویژه ما را بر آن داشت به جای یأس و سرخوردگی در این روزهای مستعد ناامیدی و رخوت، هم میراث گذشته را احیا کنیم و هم تلاش کنیم انتشارات راهی برای رهایی از وابستگی به چاپ دفترچه بیابد و به ماموریت اصلی خود و بهره گیری از ظرفیت هایش برگردد وبدینگونه دوره طلایی و نقطه عطف دیگری در تاریخ این مجموعه معظم فرهنگی بسازد. از این رو به سیاق بنیانگذار مجموعه تلاش کردیم به مشکلاتمان که کم هم نبودند با حوصله و بصیرت نگاه کنیم و با مختصری صفای دل! شاید فرشته الهام رغبت کند و وارد دل مان شود که به گمانمان شد!

مدیرعامل انتشارات علمی و فرهنگی در ادامه اظهار داشت: تلاش کردیم به تعبیر و تجربه زیسته صنعتی زاده، مشکلات را به تسهیلات و انگیزه ای امیدوارانه برای برون رفت از مسائل بدل کنیم با مدارا و همکاری مشفقانه و احساس مسئولیت مشترک برای خلق ارزش و نوآوری و تلاش برای کم رنگ کردن افتراقات و تکیه بر ضرورت پررنگی اشتراکات  با هدف ایجاد وفاق. و از نارفیقی ها، ناملایمات و کج اندیشی ها نهراسیم و بگذاریم و بگذریم مثل بنیانگذار، مثل همایون صنعتی زاده که تا لحظه مرگ علیرغم قدرنادانستگی و نارواداری ها اثرگذاشت و از پای نایستاد برای ایران وای کاش همه مدعیان علاقه به ایران به مانند صنعتی زاده و همشهری اش سردار سلیمانی عمل کنند و تکیه بر اشتراکات برای حفظ ایران . همایون صنعتی زاده پس از زندان همراه با بچه های پرورشگاه به جبهه رفت و ازهمانجا با حاج قاسم سلیمانی آشنا شد و رفاقتی از اوایل جنگ تا آخر حیات. به گونه ای که در اواخر عمر صنعتی زاده در بستر مرگ، سردار سلیمانی علیرغم‌ اشتغالات، چند باری بر بالینش آمد، پرستار را مرخص  و ساعتها با او‌ گذراند. یک جنبه این رفاقت، بی تردید، شیفتگی حاج قاسم به “خرد” بود و تعلقات قلبی و باور عملی اش به حفظ ایران و شخصیت های ایران یار و آگاه. در این روزهای سخت و صعب بیش از گذشته باید همه با همین رویکرد با هم باشیم نه برهم که شاید بتوانیم با این با هم بودگی گذر کنیم و الا بی شک به تنهایی کمیم و گذرمان به ماشدگی از سختی های شرایط، به غایت دشوار. بی شک فرهنگ آن چیزی است که ما را ما می کند. و امیدوارم با رواداری بیشتر و تکیه بر منافع ملی، امیدوار و استوار بایستیم و تاب بیاوریم در برابر سختی ها و گذر کنیم از این روزهای صعب به یمن و برکت این روز! روز سوم خرداد! روز نمادین پیروزی و مقاومت یک ملت!

تحلیل رسول جعفریان از فاصله دو نسل

در ادامه این مراسم و پس از نمایش کلیپی  حجت‌الاسلام رسول جعفریان پشت تریبون قرار گرفت و گفت: در اولین ملاقاتی که با خانم دکتر رضایی که مدیری جوان بر مسند مدیریت انتشاراتی با هفتاد سال سابقه قرار گرفته بودند، متوجه شدم که کار به فرد کاردانی سپرده شده است.

وی سپس به یک معضل در مورد دو نسل اشاره کرد و گفت: همیشه یکی از دغدغه‌های ما کنار گذاشتن نسل دوره پهلوی و انقطاع بین این نسل و نسل پس از انقلاب بود. معضل انقطاع بین این دو نسل، موجب خسارت زیادی شد که حالا برای نسل پس از انقلاب که خودشان به حدود ۶۰ سالگی رسیدند و فعالیت نسل جدید و جوان را می‌بینند، بیشتر این انقطاع قابل درک است.

رئیس مرکز اسناد و کتابخانه دانشگاه تهران تصریح کرد: جوانان انقلابی ما بعد از انقلاب آن نسل را نمی شناخت و نمی دانست که آنها به عنوان مثال در انجمن آثار ملی پیش از انقلاب، خدمات زیادی برای ایران و نه فقط ایران بلکه  در حوزه متون اخلاقی، فرهنگ ایران و متون شیعی کارهای شاخصی کردند.  که متأسفانه این عدم شناخت نسل پس از انقلاب، شرایط سختی را رقم زد که باعث شد چهره های مطرحی یا از ایران رفتند و یا کنار گذاشته شدند و یا اگر هم کنار گذاشته نشدند اما افکارشان با این مجموعه جدید منطبق نبود.

وی ادامه داد: در بین اینها صنعتی زاده یکی از بهترین‌ها بود، فردی کار آفرین در عرصه فرهنگ، انسانی نوگرا، مترجمی زبردست، تیزبین و در عین حال بسیار مومن بود. فردی که علاقمند به ایران بود و بی دلیل متهم شد به چیزهایی که هرگز اثبات نشد. ایشان  تیزبین، مترجمی زبردست و قوی و بسیار متدین بود. زمانی من به دعوت ایشان به کرمان رفتم و آنجا هر چه بیشتر به ابعاد تدین ایشان پی بردم. ایشان سه نسل یتیم‌خانه داشتند و به بچه‌های یتیم کمک می‌کردند.

جعفریان افزود:انقلاب به هرحال نسل‌هایی را آورد و در کنار همه ویژگی‌های خوب یا بدی که داشت این انقطاع را ایجاد کرده بود. این معضل برای ما سخت بود و تبعات زیادی داشت. این روزها می توان از سخنان جوانان در فضاهایی همچون کلاب هاوس متوجه شد که چه نسل فرهیخته ای به میدان آمده است. 

باید این دو نسل را در محور احیای فرهنگ ایران و اسلام، هر چه بیشتر با یکدیگر آشنا کنیم.

وی با بیان اینکه ایجاد چنین موزه ای در زیرمجموعه وزارت خانه تعاون، کار و رفاه اجتماعی تقریبا غیر قابل باور است، گفت: این موزه هر چه بیشتر می‌تواند به علاقه‌مندان در آشنایی با تاریخ فرهنگ، ترجمه و تهیه و چاپ کتاب کمک کند. امیدوارم مدیر مجموعه انتشارات علمی و فرهنگی بتواند در مسیر اتخاذ شده هر چه بیشتر موفق باشد.

در ادامه این مراسم ژاله آموزگار و احمد سمیعی گیلانی در سخنانی تلاش مدیران انتشارات علمی و فرهنگی در تاسیس این موزه را ستودند.

تحسین یک مدیر جوان به دلیل احترام به گذشتگان ادب و فرهنگ

ژاله آموزگار ، پژوهشگر فرهنگ و زبان‌های باستانی هم دیگر سخنران این مراسم بود که با تأکید بر اینکه نسل من با دستاوردهای انتشارات علمی و فرهنگی آشناست، گفت: این انتشارات و مؤسسان و بزرگان آن هرگز هدفی جز پیشرفت این سرزمین نداشتند. من از دستاوردهای این مؤسسه بسیار بهره بردم. بخشی از آموخته‌های فرهنگی ما از همین دستاورد‌ها نشأت می‌گیرد. به عقیده من هر هنرمند و خلاقی به مخاطب نیاز دارد و هر موزه‌ای به بازدید‌کننده، من و امثال من که مستقیم برای این مؤسسه قلم نزده‌ایم اما آثار آن را خوانده‌ایم.

وی افزود: در کنار همه خبرهای ناگوار که هر لحظه شاهد آن هستیم، چه خوب که امروز با گشایش این موزه، می‌توانیم به یک خبر دلخوش کنیم. نجات‌دادن بیشتر اسناد از میان توده‌های دورریختنی و افتتاح این مرکز، کاری بس بزرگ است. در عمق اندیشه‌های ایرانی و از دید اسطوره‌های کهن، دو نیروی خیر و شر در درون ما در ستیزند، خوشا‌ زمانی که نیروهای خیر بر نیروهای شر بیشی گیرند و چنین کار سترگی انجام شود.

این چهره فرهنگی ادامه داد: لحن فروتنانه و احترام‌برانگیز خانم رضایی، نسبت به بزرگان این مجموعه قابل تحسین است چون در شرایطی هستیم که برخی افراد به دلایل نامعلومی حتی از نام این بزرگان، ابا دارند. برای همه دوستانی که در این خدمات فرهنگی سهیم هستند، آرزوی موفقیت دارم.

رسول اکرم متجددترین فرد تاریخ

احمد سمیعی گیلانی هم ضمن بیان اینکه اتفاقات انجام شده فراتر از انتظارم بود، تاکید کرد: مسئله اصلی ما فرهنگ است همانطور که مسئله اصلی رسول ما هم فرهنگ است. من پیامبر خودمان را همیشه رسول می نامم چون رسالتی داشت که همانا ارتقاء فرهنگ بود. او به خوبی می دانست که این فرهنگ است که یک جامعه جاهلی را به یک جامعه متمدن تبدیل می کند و به جایی م یرساند که همه ما به دنبالش باشیم.  ما خادمان فرهنگ باید متوجه باشیم که دانش و فن را می توانیم از بیرون اتخاذ کنیم و به سطح بالاتری برسانیم. اما فرهنگ از آن خود ما است.

این ویراستار و نویسنده پیشکسوت ادامه داد: رسول اکرم متجددترین کسی است که من در تمام تاریخ دنیا سراغ دارم من عاشق او هستم برای اینکه می بینم آنچه ما امروز نیاز داریم را به ما نشان داده است.فرهنگ خرافه ستیز و خشونت ستیز است. ما با فرهنگ می‌توانیم یک جامعه بدون نفاق و همبسته به وجود آوریم. در جامعه ما سطح فرهنگی بالا رفته ولی شکاف فرهنگی وجود دارد که خادمان فرهنگ سعی در پرکردن آن دارند.

استمداد وزیر از اهالی فرهنگ و ادب

آخرین سخنران این مراسم هم محمد شریعتمداری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی بود که در بخشی از سخنانش گفت: آنچه امروز در تاسیس این موزه و حفظ و احیاء اسناد این انتشارات رخ داده در سال سخت کرونایی حماسه دیگری بوده همچون حماسه سوم خرداد که مدیر این انتشارات با به کارگیری اصل مقاومت و مدارا توانسته به آن جامه عمل بپوشاند.

وی در بخش پایانی سخنانش گفت که برای استمداد از اهالی فرهنگ به این مراسم آمده و اظهار داشت: هر وقت که جنبش بزرگی در تاریخ این ملت خلق شد، شروعی از منازعات و مخاصمات را مشاهده کرده ایم که آن اصل زیبا را به ضد خود بدل کرد. نزدیکترین مثال آن از تاریخ مشروطه تا کنوناست که منازعه و مخاصمه، بسیار به کشور ملت ما لطمه زده است. مشروطه با بارمعنایی مثبت اتفاق افتاد، پس از چندی اختلافات شکل گرفت و این مخلوق زیبا را به ضد خودش تبدیل کرد. انقلاب اسلامی هم وقتی شروع شد، ظلم ستیز و فرهنگی بودن، برخورد با تبعیض، دسترسی برابر از منابع موجود و ..... در ذهن ما بود، ولی امروز،آیا آن اندیشه به همان زیبایی در ذهن مردممان باقی است؟ پاسخ خیر است، چون منازعات داخلی و مخاصمات خارجی مانع این امر شد. در داخل هیچ راهی برای رسیدن به قدرت به جز منازعه وجود ندارد، زیست توأم بامدارا و تحمل، در بین مردمان رخت بربسته است. وقتی در سران سیاسی این رفتار پیشه می‌شود، مردم هم یاد می‌گیرند.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با بیان اینکه فکر می کنم باید به هویت اصلی ایرانی اسلامی خودمان برگردیم، تأکید کرد: من از شما خادمان فرهنگی استمداد می‌طلبم که در این خصوص بنویسید و بگوئید و خسته نشوید. 

وی سپس به تاسیس موزه انتشارات علمی و فرهنگی اشاره کرد و گفت: ساختن موزه و مرکز اسناد بر ویرانه و خرابه کار بزرگی بود که می تواند معرف چند نسل به یکدیگر باشد. شکاف فرهنگی را با آشتی دادن بین نسل‌ها را باید از بین برد. من از همه بنیانگذاران مجموعه انتشارات علمی و فرهنگی تقدیر می‌کنم که در اعتلای فرهنگ ایران نقش داشتند و اهالی فرهنگ همیشه نزدیک‌ترین‌ها به مردم بوده‌اند.

در پایان این مراسم از برخی از کتب ویژه این انتشارات ازجمله کتاب تخت‌جمشید رونمایی شد و مهمانان مطرح حاضر در این مراسم با بازدید از موزه و مرکز اسناد آن را افتتاح کردند.