به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری موج

، امام نهم شیعیان حضرت جواد (ع ) در سال ۱۹۵هجری در مدینه ولادت یافت.

نام نامی اش محمد معروف به جواد و تقی است.

القاب دیگری مانند : رضی و متقی نیز داشته ، ولی تقی از همه معروفتر می باشد . پدر ایشان حضرت امام رضا (علیه السلام) و مادر گرامی اش صبیه یا خیزران است که این دو نام در تاریخ زندگی آن حضرت ثبت است .

امام محمد تقی (ع ) هنگام وفات پدر ۸ ساله بود. پس از شهادت جانگداز حضرت رضا علیه السلام در اواخر ماه صفر سال ۲۰۳ هجری مقام امامت به فرزند ارجمندش حضرت جوادالأئمه (ع ) انتقال یافت.

مأمون خلیفه عباسی که همچون سایر خلفای بنی عباس از پیشرفت معنوی و نفوذ باطنی امامان معصوم و گسترش فضایل آنها در بین مردم هراس داشت ، سعی کرد ابن الرضا را تحت مراقبت خاص خویش قرار دهد .

" از اینجا بود که مأمون نخستین کاری که کرد ، دختر خویش ام الفضل را به ازدواج حضرت امام جواد (ع ) درآورد ، تا مراقبی دایمی و از درون خانه ، بر امام گمارده باشد . رنجهای دایمی که امام جواد (ع ) از ناحیه این مأمور خانگی برده است ، در تاریخ معروف است".

مأمون و بعد معتصم عباسی می خواستند از این راه - به گمان باطل خود - امام (ع ) را در تنگنا قرار دهند.

در مورد فرزندش حضرت جواد (ع ) نیز چنین روشی را به کار بستند . به خصوص که در آغاز امامت هنوز سنی از عمر امام جواد (ع ) نگذشته بود . مأمون نمی دانست که مقام ولایت و امامت که موهبتی است الهی ، بستگی به کمی و زیادی سالهای عمر ندارد .

باری ، حضرت جواد (ع ) با عمر کوتاه خود که همچون نوگل بهاران زودگذر بود ، و در دوره ای که فرقه های مختلف اسلامی و غیر اسلامی در میدان رشد و نمو یافته بودند و دانشمندان بزرگی در این دوران ، زندگی می کردند و علوم و فنون سایر ملتها پیشرفت نموده و کتابهای زیادی به زبان عربی ترجمه و در دسترس قرار گرفته بود ، با کمی سن وارد بحثهای علمی گردید و با سرمایه خدایی امامت که از سرچشمه ولایت مطلقه و الهام ربانی مایه گرفته بود ، احکام اسلامی را مانند پدران و اجداد بزرگوارش گسترش داد و به تعلیم و ارشاد پرداخت و به مسائل بسیاری پاسخ گفت.

سید مجید بنی فاطمه – غریب و تنها نیمه جونه

 

آغاز امامت امام جواد (ع)

امام نهم شیعیان تنها ۹ سال داشت که پدرش امام رضا (ع) در سال ۲۰۳ هجری قمری به شهادت رسید و امامت ایشان آغاز شد. دوران امامت ایشان با خلافت دو خلیفه عباسی یعنی مأمون و معتصم هم‌زمان بود. خصوصیات اخلاقی امام جواد (ع) از جمله مواردی است که در منابع مختلف تاریخی به آن ها بسیار اشاره شده است.

 

بیشتر بخوانید:

اینفوگرافیک/مختصری از زندگینامه امام جواد (ع)

روضه شهادت امام جواد (ع) با نوای مهدی سلحشور + فیلم

مداحی شهادت امام جواد (ع) با نوای سید مجید بنی فاطمه + فیلم

 

ازدواج امام جواد (ع)

با آغاز امامت امام محمد تقی (ع) مأمون برای این که ایشان را کاملاً تحت نظر داشته باشد، دخترش ام الفضل (لبابه) را به ازدواج امام جواد (ع) درآورد. امام جواد (ع) از ام الفضل فرزندی نداشت و بعد از ازدواج با همسر دیگرش که نامش سمانه مغربیه بود و به ام ولد شهرت داشت صاحب ۴ پسر و ۴ دختر شد.

فرزندان امام جواد (ع) عبارت‌اند از: امام علی النقی (ع)، ابواحمد موسی مبرقع، ابواحمد حسین، ابوموسی عمران، فاطمه، خدیجه، ام‌کلثوم و حکیمه

 

مناظرات امام محمد تقی (ع)

از جمله ترفند‌هایی که مأمون برای به زانو در آوردن امام رضا (ع) و فرزندش امام جواد (ع) به کاربرد برگزاری جلسات بحث و مناظره بود. او به خیال این که امام جواد (ع) کم سن و سال است و می‌تواند به راحتی او را در مناظرات شکست دهد این شیوه را به کار گرفت، اما غافل از این که مقام ولایت و امامت با علم لدنی همراه است و ارتباطی با سن و سال ندارد.

دوران امامت امام جواد (ع) با شکل‌گیری فرقه‌های مختلف اسلامی و غیر اسلامی هم‌زمان بود و دانشمندان مختلفی با مطالعه منابع مختلف آماده مناظره و ایجاد شبهه در اسلام و مذهب شیعه بودند. با این حال امام محمد تقی (ع) با وجود سن کم به مناظره با این افراد می‌پرداخت و احکام اسلامی را به شکلی صحیح بین آن‌ها ترویج می‌کرد.

 

نمونه ای از مناظرات امام جواد (ع) به این شرح آمده است:

عیاشی در تفسیر خود از ذرقان که هم‌نشین و دوست احمد بن ابی دؤاد بود، نقل می‌کند که ذرقان گفت: روزی دوستش (ابن ابی دؤاد) از دربار معتصم عباسی با حالتی گرفته و پریشان برمی‌گشت. از او پرسیدم: چرا این‌قدر ناراحتی؟ گفت: در حضور خلیفه و ابوجعفر فرزند علی بن موسی‌الرضا جریانی پیش آمد که مایه شرمساری و خواری ما شد.

گفتم: چگونه؟ گفت: سارقی را به حضور خلیفه آورده بودند که سرقتش آشکار بود و به گناهش اعتراف کرده بود. خلیفه از ما روش اجرای حد و قصاص را پرسید. عده‌ای از فقها حاضر بودند، خلیفه دستور داد بقیه فقیهان را نیز حاضر کردند و محمد بن علی الرضا را هم خواست.

وقتی همه حاضر شدند خلیفه از ما پرسید: حد اسلامی چگونه باید جاری شود؟ من گفتم: از مچ دست باید قطع گردد. خلیفه گفت: دلیلت چیست؟ گفتم: به دلیل آن که دست شامل انگشتان و کف دست تا مچ دست است و در قرآن کریم در آیه تیمم آمده است: «فَامْسَحُوا بِوُجُوهِکُمْ وَ أَیدِیکُمْ». بسیاری از فقیهان حاضر در جلسه گفته مرا تصدیق کردند.

تعدادی از علماء گفتند: باید دست را از مرفق قطع کنید. به دلیل آیه وضو که در قرآن کریم آمده است: «.. وَ أَیدِیکُمْ إِلَى الْمَرافِقِ» و این آیه نشان می‌دهد که دست دزد را باید از مرفق برید. دسته دیگری از علما معتقد بودند که دست را باید از شانه باید برید، چون دست شامل تمام این اجزاء می‌شود.

زمانی که بحث و اختلاف پیش آمد، خلیفه رو به حضرت ابوجعفر محمد بن علی کرد و گفت: یا اباجعفر، شما در این مسئله چه می‌گویید؟ آن حضرت فرمود: علمای شما در این باره سخن گفتند. من را از بیان مطلب معذور بدار. خلیفه گفت: به خدا سوگند که شما هم باید نظر خود را بیان کنید. حضرت جواد فرمود: اکنون که من را سوگند می‌دهی پاسخ آن را می‌گویم:

این مطالبی که علمای اهل سنت درباره حد دزدی بیان کردند خطاست. حد صحیح اسلامی آن است که باید انگشتان دست را غیر از انگشت ابهام قطع کرد. خلیفه پرسید: چرا؟ امام (ع) فرمود:، زیرا رسول‌الله (ص) فرموده است سجود باید بر هفت عضو از بدن انجام شود: پیشانی، دو کف دست، دو سر زانو، دو انگشت ابهام پا و اگر دست را از شانه یا مرفق یا مچ قطع کنند برای سجده حق‌تعالی محلی باقی نمی‌ماند و در قرآن کریم آمده است «وَ أَنَّ الْمَساجِدَ لِلَّهِ …»؛ «سجده گاه‌ها از آن خداست»، پس کسی نباید آن‌ها را ببرد.

معتصم از این حکم الهی و منطقی بسیار مسرور شد و آن را تصدیق کرد و دستور داد تا انگشتان دزد را با توجه به حکم حضرت جواد (ع) قطع کردند. ذرقان می‌گوید: ابن ابی دؤاد سخت پریشان شده بود که چرا نظر او در محضر خلیفه رد شده است.

 

شهادت امام محمد تقی (ع)

امام محمد تقی (ع) تنها ۲۵ سال عمر کردند که ۱۷ سال از این عمر کوتاه مربوط به دوره امامت ایشان بود. در سال ۲۱۹ هجری قمری معتصم عباسی از امام جواد (ع) دعوت کرد تا از مدینه به بغداد بیاید. وقتی که امام (ع) وارد بغداد شد معتصم به همراه ام الفضل و جعفر پسر مأمون اقدام به شهادت امام جواد (ع) کردند.

چنان که از نقل‌های تاریخی برمی‌آید ام الفضل زنی نازا بوده و معتصم با استفاده از این نقطه‌ضعف و بیان این که امام جواد (ع) مادر فرزندش امام هادی (ع) را بر او ترجیح می‌دهد او را تحریک کرد تا دست به قتل این امام همام بزند. ام الفضل به همراه جعفر انگوری را آغشته به سم کرده و امام محمد تقی (ع) را در آخرین روز از ماه ذی‌القعده سال ۲۲۰ هجری قمری با آن مسموم کردند.

قبر امام محمد تقی (ع) در شهر کاظمین و در کنار مرقد پدربزرگش امام موسی کاظم (ع) قرار دارد.