به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری موج، خشک‌سالی‌های مکرر در کشور همزمان برداشت بیش از حد آب‌های سطحی و زیرزمینی از طریق شبکه بزرگی از زیرساخت‌های هیدرولیکی و چاه‌های عمیق و غیر قانونی، وضعیت آب کشور را به سطح بحرانی رسانده‌ است.

حدود ۹۳ درصد از مصرف آب ایران در بخش کشاورزی صورت می گیرد این در حالیست که تنها ده درصد تولید ناخالص ملی کشور از راه کشاورزی به دست می‌آید و ۱۷ درصد نیروی کار کشور در این بخش مشغول هستند. شیوه غالب کشاورزی در ایران، کشاورزی آبی است و بازده اقتصادی مصرف آب در بخش کشاورزی پایین است.

هندوانه محصولی است که  کاشت آن آب فراوانی نیاز دارد و کاشت این محصول منجر به کاهش سفره آب‌های زیر زمینی می‌شود. مصرف آب در تولید هندوانه طی سال های(۹۵-۹۱) از ۱۲۵۰۰مترمکعب در هکتار به ۹۷۴۰ مترمکعب در هکتار کاهش یافت؛ آب مورد نیاز برای تولید یک کیلوگرم هندوانه از ۴۵۵ لیتر در سال ۹۱ به ۲۸۶ لیتر در سال ۹۵ معادل ۳۷ درصد کاهش یافته است.

با این حال هندوانه از سبزیجات فصل گرماست که در طول مراحل رشد و نمو نیازمند دمای بالاتر از ۱۰ درجه سانتی گراد است و سیستان و بلوچستان شرایط  مناسب برای کشت این محصول را دارد.

این در حالیست که از سال ۹۵ با مازاد تولید محصول هندوانه مواجه شدیم اما وزارت جهاد کشاورزی، خانه کشاورز و وزارتخانه ها و سازمان های ذیربط موفق نشدند جلوی کشت این محصول آب بر را بگیرند و کشاورزان از روی عادت همچنان هندوانه کشت می کنند.

تولید ۵۰۰ هزار تن هندوانه!

تا پایان فصل برداشت بیش از ۵۰۰ هزار تن هندوانه در این استان تولید و روانه بازار خواهد شد این درحالیست که بازار برای مصرف این میزان محصول هندوانه ظرفیت ندارد.

وزیر جهاد کشاورزی چندی پیش اعلام کرده بود:پایداری تولید مهمترین موضوعی است که باید با محوریت آب در بخش کشاورزی مورد توجه قرارگیرد و وزارت جهاد کشاورزی برنامه و اقدامات متعددی برای مصرف بهینه آب دارد. همچنین همه مصرف کنندگان آب باید برای سازگاری با کم آبی اهتمام و تلاش کنند.

از طرفی وزیر نیرو به ممنوع شدن کشت محصولات کشاورزی در برخی استان‌ها پرداخت و عنوان کرد: اولویت اول ما آب شرب است و به‌دلیل محدودیت منابع آب قطعاً محدودیت برای بخش‌های مختلف ایجاد می‌شود، البته این مسئله به‌معنای نادیده گرفتن حقوق کشاورزان نیست.همچنین دولت تصمیم گرفت کشت برنج درغیر از استان‌های شمالی ممنوع کند. کشت برنج و محصولات آب بر در مناطق کم‌آب یا بی‌آب از ابتدا موضوعیتی نداشته است.

طبق جدیدترین آمار، تا مرداد ماه سال 96 هندوانه با ۴/۵۰۳ هزار تن و گوجه فرنگی با ۵/۱۳۶ هزار تن عمده اقلام صادراتی به لحاظ وزنی در بخش کشاورزی بوده‌اند. با توجه به آمار بالاتر هندوانه آن هم با اختلاف زیاد، معلوم می‌شود که کشاورزان علاقه بیشتری به کاشت این محصول داشته‌اند. شاید به همین خاطر هم هست که چند وقتی است نام هندوانه و صادرات آب مجازی را زیاد در کنار هم می‌شنویم. این در حالی است که کارشناسان می‌گویند لااقل با ایجاد صنایع تبدیلی می‌توان از خام فروشی هندوانه و محصولاتی از این دست با ارزان‌ترین قیمت ممکن جلوگیری کرد.

در ۱۰ سال اخیر، ایران رتبه چهارم تولید هندوانه را در جهان به خود اختصاص داده است؛ محصولی صادراتی که چهارفصل است و بازار هدفش در پنج ماه اول امسال، بلاروس، اتریش، جمهوری آذربایجان، آرژانتین، ارمنستان، استونی، افغانستان، آلمان، امارات متحده عربی، انگلستان، بحرین، بلغارستان، پاکستان، تاجیکستان، ترکیه، ترکمنستان، رومانی، سوئد، عراق، عمان، فدراسیون روسیه، قبرس، قزاقستان، قطر، کویت، گرجستان، لهستان، مجارستان و هلند بوده‌اند.

در حالی که با برداشت بی‌رویه از منابع آبی، بخش‌های اعظمی از دشت‌های کشور در حال تبدیل به بیابان هستند، هم‌چنان به صادرات آب مجازی از طریق محصولاتی آب‌بر همچون هندوانه ،سیب زمینی و گوجه فرنگی ادامه می‌دهیم.

رئیس اتحادیه بارفروشان تهران در گفتگو با خبرنگار اقتصادی موج، با بیان اینکه قیمت هندوانه در میادین  میوه و تره بار به کیلویی ۵۰۰ تومان رسیده است بیان کرد:این در حالی است که ۳۰۰ تومان هزینه حمل و نقل آن است و صرفه تولید و فروش ندارد.

حسن صابری با بیان اینکه هندوانه کاران سیستان وبلوچستان با هزینه زیاد و قیمت کم محصولشان را به بازار می‌رساند ادامه داد: کاشت هندوانه برای آنها هیچ سودی ندارد، از طرفی هندوانه بالغ بر یک هفته در بازار می‌ماند و خریداری برای این حجم از محصول وجود ندارد و محصولات نامرغوب به گاوداری‌ها انتقال داده می‌شود. 

به گزارش موج، تولید هندوانه در استانی که با بحران کمبود منابع آب مواجه است نشان می دهد که مدیریت دولت درباره تولید این محصول رها شده است.با توجه به شرایط بحران آبی و افت سفره های زیر زمینی سیستان وبلوچستان، کشت گونه های زراعی و باغی کم آب و پربازده متناسب با اقلیم منطقه باید در دستور کار کشاورزان باشد.