به گزارش خبرگزاری موج، معاون وزیر جهاد کشاورزی ، در آیین رونمایی و تبیین نظام آموزشی، بازرگانی و کسب‌وکار کشاورزی ایران که صبح امروز در اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران برگزار شد اظهار کرد: نگاهی آسیب‌شناسانه در حوزه بازار محصولات کشاورزی به بازخوانی و بررسی چالش ها و مشکلات این بخش کمک شایانی می نماید.

حسین شیرزاد با اشاره به رونمایی مگا پروژه نظام آموزش بازرگانی و کسب‌ و کار کشاورزی ایران (نابکا)، گفت: این مگا پروژه در ذات خودش، یک نظام آموزشی هدفمند است که علاوه بر ظرفیت‌سازی مثبت در فضای متعارف بازار کار، سعی دارد نوعی ظرفیت‌سازی منفی نیز ایجاد کند. ظرفیت‌سازی مثبت که همگی با آن آشنا هستید و در شرایط امکان‌ها شکل می‌گیرد. اما شرایطی که ما در آن به سر می‌بریم شرایط دیالکتیک امتناع و امکان است یعنی بسیاری از عوامل مانع است که در کنار عوامل نهادی و تاریخی همیشه همراه است و ظرفیت‌سازی منفی زیستن بازارها در شرایط ریسک‌های متنوعی است که فضای بازارها ما را در برگرفته، این آموزش‌ها به ما نشان می‌دهد تا چگونگی تاب‌آوری سیستم بازار محصولات کشاورزی را در شرایط ریسک‌های متنوع افزایش دهیم.

رییس هیئت مدیره سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران، ادامه داد: بنابراین نابکا هم ظرفیت‌سازی مثبت را به ما آموزش می‌دهد و هم تاب‌آوری و زیستن در شرایط امتناع و ریسک‌های متنوع حوزه کشاورزی در محدوده بازار، نابکا طلیعه گذر از یک نوع آموزش غریزی به آموزش سیستمی، برنامه‌ریزی شده (ماژولار) و علمی است. نوعی آموزش مدرن است که علاوه بر مهارت‌های بازرگانی، مهارت‌های دانشی و بینشی گروه هدف آموزشی را هم در برگرفته است. یعنی شما در آموزش‌های این مگا پروژه هم در حوزه بینش و دانش بازارها و هم در حوزه مهارت‌هایی که باید برای ارتقا فعالان بازار کسب شود، پارامترهای آموزشی را می‌توان جستجو کنید.

شیرزاد با اشاره به اینکه "نابکا" مستلزم یک نوع گرایش و رویکرد است، اظهار داشت: نابکا پایان فصل آموزش‌های انفرادی اتمیزه در حوزه کشاورزی است و به‌نوعی آموزش به شیوه استفاده از نهادسازی یا ظرفیت های نهادی در حوزه کشاورزی است و بنابراین یک تغییر رویکرد یادگیری- آموزشی هم در نابکا مشاهده می‌شود.

به گفته وی آنچه که از خروجی نابکا کاملاً مشخص است، پیوند اقتصاد روستا و بازار محصولات کشاورزی به اقتصاد ملی و درنهایت اقتصاد بین‌المللی محصولات کشاورزی است. نابکا به دنبال این است تا بازارهای داخلی کشور را به سمت فضاهای بین‌المللی محصولات کشاورزی رهنمون کند. بازار یک ماهیت کاملا اجتماعی است و ماهیت اجتماعی بازار به شرایط تاریخی و نهادی آن بازمی‌گردد. متأسفانه ما در این زمینه دو تأخر داریم، هم از منظر نهادی در حوزه بازارها دچار مشکل هستیم و هم از منظر شرایط تاریخی دچار یک انسداد در جریان اطلاعات و ورودی داده‌ها در بخش محصولات کشاورزی هستیم. 

رییس هیئت مدیره سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران، افزود: به خاطر همین است ما همیشه دچار عدم تقارن اطلاعات در بخش کشاورزی هستیم، اطلاعاتی که در حوزه تولید است با اطلاعاتی که در حوزه بازار ملی و بین‌المللی است، همگرایی خاصی از خود نشان نمی‌دهد. بنابراین وقتی شما تقارن اطلاعاتی ندارید برای انکشاف بازار جدید در ماورا مرزها دچار مشکل خواهید شد. عقلانیت بازاری شما نیز دچار مشکل خواهد شد و رفتار بازاری ناهمگون خواهد شد و درنهایت با کمترین عمق، رفتار بازاری توام با ریسک را نشان می‌دهید در این شرایط پیچیدگی محصولات صادراتی بسیار پایین وفاقد ارزش افزوده و عمدتاً در حد خام فروشی است.

 شیرزاد با تأکید بر اینکه در حال حاضر گرفتار رقابت‌های مخرب بین تجار فعال در عرصه بازارهای بین المللی هستیم، افزود: همواره در انواع بازارها گرفتار این رقابت‌ها و عدم رعایت سیستم‌های استاندارد بازاری هستیم. رویه‌ها در استمرار محصولات صادراتی مناسب نیست و با یک وعده صادرات معمولاً خوشحال می‌شویم درحالی‌که ماهیت واقعی صادرات، عنصر استمرار است و ما به دلیل فقدان برنامه ریزی مطلوب نتوانستیم از امکانات فضای جدید که امواج توسعه‌یافتگی، جهانی شدن در عرصه بین‌المللی برای ما فراهم کرده استفاده کنیم.

معاون وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به اینکه استفاده ما از نوآوری های مالی، اپلیکیشن ها، فین تک ها ارزهای رمزنگاری‌شده، بلاک چین، استفاده از فضای استارتاپ ها بسیار محدود است، ادامه داد: این تأخر نهادی ناظر بر این است که ما به نظام های عرضه سرویس های مشاور نرم افزاری، خدمات مهندسی زراعی و مکانیزاسیون شرکت‌های پیمانکاری قوی نیاز داریم. ما همچنان به یک نظام آموزش و ترویج مستحکم که نوآوری‌های آن بتواند به زنجیره تولید و عرضه کمک برساند و همچنان به کشف قیمت‌های منصفانه در یک بازار عادلانه نیاز داریم که اخیراً نیز مکانیزم‌های بورسی به کمک ما آمده و درزمینه محصولاتی مثل زعفران، رب گوجه‌فرنگی و ... در کنار سازمان مرکزی تعاون روستایی قرار دارند. ما نیازمند یک ساختار قانونی هستیم تا زیرساخت ها و مکانیزم‌های انبارش استاندارد را تایید نمایید.

به گفته رییس هیئت مدیره سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران، ما نیاز داریم تا محصولات با یک نظام حمل‌ونقل سالم به مقاصد صادراتی رسانده شود. زنجیره‌ای که تا به کمک کشاورزی قراردادی که به نظر من مهم‌ترین کنشگران آن اتحادیه‌های مرکزی کشور ما هستند، وسط این زنجیره قرار گیرند تا بتوانند خدمات تبدیلی و تکمیلی محصولات کشاورزی تا عرضه و انکشاف بازارهای جدید را بر عهده گیرند.

 

دکتر شیرزاد با توجه به اینکه کشاورزی قراردادی نیازمند "نظام تأمین مالی خاصی" است، گفت: با نظام بیمه‌ای متعارف ریسک‌های قرارداد ها به حدی بالا است که برای هیچ‌کس جذابیتی ندارد و بنابراین یک نظام بیمه و تأمین مالی مترقی و به هنگام نیاز است. به‌واقع ما نیازمند یک چتر حمایتی سازمان استاندارد و بورس و همچنین نیازمند شرکت‌های تخصصی قوی در زمینه تایید و تصدیق استاندارها (مانند حداکثر مجاز باقی مانده MRL) و ارزیابی ریسک هستیم. 

 

وی با اشاره به اهمیت و ضعف کشور درزمینه برندینگ، توضیح داد: بسته‌بندی ما در برخی محصولات مانند زعفران از بهترین نوع بسته‌بندی ها است و تجار ما در زمینه بسته بندی زعفران بهترین سرمایه گذاری ها بسته‌بندی را انجام داده‌اند اما باید با استمرار به کمک ساز و کارهای حمایت دولت و مشوق‌های صادراتی به آنان کمک‌های بیشتری کنیم این نشان ایرانی تقویت شود. دولت باید کمک کند تا مشتقات برخی از محصولات مثل زعفران از حالت خام فروشی خارج شود و ما با ترکیبات صادراتی جدیدی در حوزه گیاهان دارویی روبه رو شویم.

 

دکتر شیرزاد، همچنین با تأکید بر اینکه ما با نظام سنتی میادین میوه و تره‌بار فعلی نمی‌توانیم به مرزهای جدید عرضه مناسب محصولات کشاورزی برسیم و نیازمند باراندازهای مدرن‌تر هستیم افزود: این باراندازها می‌توانند در بنادر خشک یا مناطقی که به‌صورت سنتی به مقاصد ارسال می‌شود با تجهیز زنجیره های سرد پایدارتر شود زیرا نیازمند زیرساخت لازم است که باید با همکاری بخش خصوصی و دولت فراهم شود. این امکاناتی که فعلاً در حوزه نظام بازاری بخش کشاورزی وجود دارد، امکانات کافی نیست، ما نیاز به سرمایه‌گذاری جدید داریم. تجربه زعفران در سال گذشته نشان داد که میزان نقدینگی بخش کشاورزی برای سامان دادن این حوزه بسنده نیست و ما نیاز داریم تا فعالان حوزه‌های دیگر را هم که از خارج از حوزه کشاورزی از بازارهای پولی و مالی، را به سمت بازار محصولات کشاورزی جذب کنیم. ایجاد کنفدراسیون و تشکلی مرکب از تجار و نمایندگان دولتی که بتواند حرف اول و آخر را در حوزه تجارت و بازرگانی کشاورزی بزند ضرورت دارد. متأسفانه در این حوزه دچار چالش هستیم.

 

به گفته وی من امیدوارم شرایطی که در حوزه "اقتصاد سیاسی غذا" پیش‌آمده بتواند الویت های جدیدی را برای درنوردیدن مرزهای جدید تجربه در حوزه بازار محصولات کشاورزی پیش رو بگذارد. اتحادیه‌های سازمان مرکزی تعاون روستایی و اتحادیه‌های تعاون روستایی کشور همواره پیشتازان این عرصه بوده‌اند این زمینه تاریخی هم برای ارتقای تولید و هم ایجاد زنجیره تولید غذا فراهم است و این اتحادیه‌ها از دانش فنی و تجربه سنتی و تاریخی این موضوع برخوردار هستند و من در عجب هستم که دلیل عدم استفاده از تجربه اتحادیه‌های تعاون روستایی با شصت سال سابقه کار استفاده نمی‌شود. اگر کشاورزی قراردادی پا بگیرد، یک بستر تاریخی در حوزه ۳.۵ میلیون هکتار اراضی تحت پوشش تعاونی‌های تولید و روستایی فراهم می آید که بهترین اراضی روستایی و کشاورزی در تصرف تعاونی‌های تولید و تعاونی‌های روستایی برای پایه‌ریزی کشاورزی قراردادی قرار دارد. 

 

مدیرعامل سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران، گفت: اتحادیه‌های ملی تعاونی و تجار ما می‌توانند کنفدراسیونی پرقدرت تشکیل دهند تا در زنجیره‌ها نقش اساسی بازی کند. این سیستم انبارش ما در تجربه زعفران نشان داد که زیر ساخت های شبکه می‌تواند تبدیل به سیستم انبارش استاندارد شود.

وی افزود: صندوق‌های کالایی بهترین ابزار برای تنظیم بازار به شمار می آیند درصورتی‌که بانک کشاورزی و اتحادیه‌های ملی و اتحادیه‌های اعتباری ما این رغبت را داشته باشند تا تأسیس آن‌ها را آغاز کنیم بسیاری از مشکلات ما در حوزه محصولاتی که مازاد تولید داریم کاملاً برطرف می‌شود. یکی از مهمترین گام‌ها، رفتن به سمت صندوق‌های کالایی است.

 

دکتر شیرزاد با تأکید بر سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران، اینکه بسیاری از محصولاتی که شاید کسی باور نمی‌کرد را به بورس آورده و به فروش رسانده است ادامه داد: خرما استعمران، رب گوجه‌فرنگی اگرچه تجربه سختی بود اما باید به باید به این سمت شفافیت حداکثری برویم، ادامه داد: شفافیت قیمت‌ها، فعالیت‌های بورسی، کاهش هزینه مبادله و ... تجربه بسیار خوبی بود، در حال حاضر کلیه مبادلات حسابگرانه در عرصه تعاونی‌های روستایی ما در چارچوب‌های ترتیبات نهادی مدرن شکل خواهد گرفت این بازار مدرن استفاده از فضای استارتاپی، استفاده از زیرساخت‌هایی که نظامات اتحادیه‌های ملی ما در حوزه تعاونی روستایی و زنجیره‌ای از شرکت‌های کنترل کیفیت در اتحادیه‌های ملی و استانی شکل‌گرفته و تمامی این عناصر و اجزا امیدوار هستم تا از این حالت پراکندگی خارج شود و وحدت موضوعی شکل بگیرد و از پراکندگی دوری کنیم و به منافع ملی کشور در حوزه بازارهای کشاورزی بیندیشیم.