به دنبال برگزاری همه پرسی جدایی اقلیم کردستان از عراق، واکنش کشورهای ایران و ترکیه به این رویداد بستن مرزهای ارتباطی خود با این منطقه بود. در همین راستا خبرنگار پارلمانی خبرگزاری موج گفتگویی با جواد کریمی قدوسی انجام داده است که در ادامه می خوانید:

با توجه به مراودات مرزی ایران با اقلیم و پیوندهای اقتصادی که بین دو طرف ایجاد شده، آیا متوقف کردن روابط امکان پذیر است؟

محور همه اقداماتی که در مورد اقلیم کردستان از جانب ایران و ترکیه صورت گرفته، دولت عراق است. ما اقدامی یک طرفه در راستای تحریم اقلیم انجام ندادیم. بستن مرزهای هوایی و زمینی به درخواست رسمی بغداد انجام شد. ما سه مرز در غرب کشور داریم که تا پیش از این در اختیار اربیل بود اما پس از برگزاری همه پرسی، دولت و مجلس عراق خواهان آن شدند که بغداد مدیریت این مرزها را در دست بگیرد و ایران هم قبول کرد. این درخواست در مورد مرزهای زمینی ترکیه هم با پذیریش آنکارا روبرو شد. چرا که خواست دولت مرکزی عراق برای ما مشروعیت دارد و قانونی است. 

با توجه به اینکه ترکیه در چهار سال گذشته علی رغم مخالفت بغداد، نفت استخراج شده از اقلیم را به خارج صادر می کرد و در همین رابطه سرمایه گذاری های زیادی در کردستان انجام داد، آیا ممکن است در این ماجرا به دلیل منافع اقتصادی دست از همسویی با دولت عراق و ایران بردارد؟

ترکیه در اقلیم منافع اقتصادی زیادی دارد. حدودا مبلغی بین 25 تا 30 میلیارد دلار در کردستان سرمایه گذاری کرده است، تنها خط لوله نفتی اقلیم از مرز ترکیه عبور می کند و کردستان دروازه ورود ترک ها به بغداد و دیگر استان های عراق است. بنابراین اگر ضررهای اقتصادی متوجه ترکیه شود، ایران می تواند راه های جایگزین را در اختیار این کشور قرار دهد. ترکیه می تواند از مرز شلمچه یا ایلام صادرات خود را به عراق ادامه دهد.  لذا من فکر می کنم دولت ترکیه همسو با عراق، ایران و سوریه در این موضوع همکاری کند. در جلسه ای که ما با بشار اسد در سوریه داشتیم، علی رغم اینکه این کشور درگیر تروریسم و مبارزه با داعش است اما با سیاست های ایران درباره اقلیم هم راستا است.

نکته مهم در این میان این است که هدف این چهار کشور، کرد ستیزی نیست بلکه به شکست کشاندن طرحی است که می خواهد منطقه را به آشوب بکشاند. پس از چند سال درگیری خاورمیانه با تروریسم، در حالی که انتظار می رود به زودی ملت های منطقه به آرامش برسند اجرای همه پرسی می تواند آتش زیر خاکستر را شعله ور سازد. در صورتی که این مساله حل نشود، دودش به چشم همه منطق خواهد رفت. براین اساس من بر این باورم در مدت کوتاه این موضوع حل می شود. 

اجرای تحریم ها علیه اقلیم در بلند مدت به مردم این منطقه آسیب های زیادی وارد خواهد کرد. آیا فکری به حال این مساله شده است؟  

در حال حاضر تحریم ها روی مساله سوخت متمرکز شده است. ما به هیچ وجه نمی خواهیم معیشت، خوراک و اقتصاد مردم اقلیم به مخاطره بیافتد. طبق نظرسنجی ای که در داخل این منطقه انجام شده 95 درصد مردم ساکن انجا اهل روزه و نماز هستند. اما بارزانی و امثال او با ارتباطاتی که با آمریکا دارند، مسبب این وضعیت شده اند. اگرچه آمریکا و انگلیس موضع منفی در مورد همه پرسی گرفتند ولی در پشت پرده با این رفراندم همسو هستند. علت عدم همراهی ظاهری واشنگتن و لندن هم این بود که مطمئن هستند اگر در این قضیه ایران وارد میدان شود، طرح جدایی شکست می خورد و لذا نخواستند شکستی به شکست های قبلی اضافه شود. بر این اساس با همکاری چهار کشور ایران، سوریه، ترکیه و عراق بنا است موضوع اقلیم به سرعت و بدون لطمه زدن به مردم کردستان خاتمه یابد. ضمن آنکه ما حتی خواهان ارتقا روابط با اقلیم کردستان در چارچوب مرزهای عراق هستیم. 

به نظر شما چطور می توان امیدوار بود اربیل دست از اجرای نتیجه همه پرسی بردارد و قضیه بیش از این برای مردم اقلیم مشکل ساز نشود؟

واقعیت این است که جهان در شرایط کنونی به سمت وحدت پیش می رود. اروپایی ها بعد از گذراندن دو جنگ جهانی و بر جای ماندن 100 میلیون کشته و تلفات، به این نتجیه رسیدند که جنگ جهانی سوم هم در این منطقه به وقوع می پیوندد. بنابراین آنها راه فرار از این جنگ را در وحدت کشورهای اروپایی دیدند. در پی این نتیجه گیری، آلمانی ها و فرانسوی ها با همه احساسات ناسیونالیستی خود سر میز مذاکره ای نشستند که حاصل آن، اتحادیه اروپا بود. این اتحادیه مقدمه ای برای ایالات متحده اروپا است. هم اکنون سیاست خارجی، واحد پولی و ساختارهای یکسان در کنار حذف مرزها، اروپایی ها را به این سمت پیش می برد. اما در مقابل آنها برای ما تجزیه، ناامنی و بی ثباتی می خواهند که علت هم روشن است. 

در این میان شخص جلال طالبانی فقید هم فهمیده بود که حرکت جدایی طلبی کردها نتیجه ای نخواهد داشت. ما از زبان مقامات سوری شنیدیم که مام جلال گفته است اگر روزی کردها دست به این کار بزنند، همه کشورهای اطراف مرزهایشان را می بندند و بدون نیاز به جنگ از بین خواهند رفت. 

لذا اگر بحث های مهم استراتژیک هم یک مدت کنترل شود، بدون درگیری که خون یک عراقی یا کرد ریخته شود، مساله حل خواهد شد. در این میان محور کار، دولت عراق است و قبل از انجام هر اقدامی از سوی ایران، ترکیه و سوریه، بغداد باید تصمیم گیری کند.