علی اصغر زرگر درباره علت عدم واکنش جدی جمهوری اسلامی ایران به عملیات نظامی ترکیه در شمال سوریه به خبرنگار سیاسی خبرگزاری موج گفت: علت عدم اعتراض ایران به سیاست نظامی ترکیه را می توان در چهار دلیل عمده خلاصه کرد. اول آنکه ترکیه شریک ایران در تحولات سال های اخیر سوریه است. به گونه ای که این دو کشور همراه با سوریه و روسیه تلاش کرده اند از طریق برگزاری کنفرانس های متعدد راه حلی برای جنگ بیابند. لذا تهران نمی تواند آشکارا با سیاست آنکارا مخالفت کند چرا که امید دارد در کنفرانس های آتی بر تمامیت ارضی سوریه و دستیابی به راه حلی برای تقویت حکومت مرکزی این کشور دست یابند.

وی افزود: در این شرایط مخالفت سرسختانه با ترکیه می تواند ماهیت این کنفرانس ها را زیر سوال ببرد ضمن آنکه شاهد هستیم یک کنفرانس موازی هم توسط آمریکا، عربستان و دیگر هم پیمانان آنها در حال برگزاری است و بر راه حلی تاکید دارند که مورد توافق ایران و سوریه نیست.

این کارشناس مسائل خاورمیانه خاطر نشان کرد: دلیل دوم این است که ترک ها اعلام کرده اند حمله نظامی به عفرین در واقع یک حمله پیش دستانه است. زیرا آمریکا می خواهد نیروی نظامی سی هزار نفری در این منطقه ایجاد کند که در پی آن کردها مسلح خواهند شد. این مساله باعث می شود ضمن افزایش سهم خواهی آمریکا در سوریه، امکان کنترل سیاست های آتی در این کشور و حفظ منافع اسرائیل نیز برای ایالات متحده حاصل شود. لذا ترک ها که با ایجاد چنین نیروی نظامی در شمال سوریه مخالف هستند دست به اقدام نظامی زدند. 

زرگر ادامه داد: با توجه به اینکه این بعد از قضیه جنبه مخالفت با آمریکا دارد، ایران آن را در جهت منافع خود ارزیابی می کند. در واقع دشمن دشمن ما دوست ما است و هرچه سهم خواهی آمریکا در سوریه کمتر شود به نفع ایران است. 

وی سومین دلیل را در مقابله با خودمختاری کردهای سوریه دانست و تصریح کرد: این مساله که کردها در عراق و یا سوریه خودمختار شوند، نقطه تحریک آمیزی برای کشورهایی است که در منطقه دارای اقلیت کرد هستند. براین اساس جلوگیری از حاکمیت کردها بر شمال سوریه و ایجاد دومین منطقه خودمختار کردی در خاورمیانه، علاوه بر ترکیه مورد حمایت ایران نیز است. 

این استاد دانشگاه اظهار داشت: دلیل دیگر را من در مشورت های ترکیه با ایران پیش از ورود نظامی به سوریه می دانم. ایران، ترکیه، سوریه و روسیه نظرشان بر این است که در غیاب آمریکا و عربستان که پشتیبان مخالفان سوری بودند، راه حل منطقه ای بیابند که هم از نفوذ ایالات متحده در سوریه کاشته شود و هم جایی برای فعالیت عربستان نباشد. بنابراین ایران در قبال فعالیت نظامی ترکیه در عفرین واکنش چندانی نشان نداد تا در کنفرانس بعدی به راه حلی برسند و ترکیه در آنجا پس از آنکه اعلام کند به اهدافش دست یافته، نیروهایش را از سوریه خارج سازد. این در حالی است که دولت بشار اسد هم به دلیل آنکه ارتش در چند جبهه درگیر است چندان از به تعویق افتادن خودمختاری کردها با کمک ترکیه ناراضی نیست. 

زرگر در خصوص اینکه حضور نظامی ترکیه در شمال سوریه بر تحولات عراق و لبنان هم اثرگذار است یا خیر اظهار کرد: نمی توان چنین چیزی را گفت. زیرا شعاع عملیاتی ترکیه محدود است. به نظر من هدف ترک ها سهم خواهی و نفوذ در سوریه است که می خواستند از طریق استقرار نظامیان و ایجاد حاشیه امن برای تحقق این مطالبه انجام شد. در شرایطی که آمریکا دو هزار نیرو در سوریه مستقر کرده، روسیه و ایران هم نظامی دارند. ترکیه هم به دنبال آن است با حضور فیزیکی تضمینی برای کسب سهم خود از سوریه را داشته باشد. از این رو نمی توان گفت اقدام نظامی آنکارا در عفرین بر عراق و لبنان اثر بگذارد اگرچه ترکیه در حال نزدیک شدن به مرز عراق برای هدف قرار دادن کردهای مسلح مخالف این کشور است. 

این کارشناس مسائل خاورمیانه در پاسخ به این سوال که آیا در شرایط موجود سوریه را می توان گفت ایران توانسته است به اهدافش دست یابد گفت: عده ای معتقد بودند که از ابتدا هم نباید ایران وارد جنگ سوریه می شد. زیرا این نبرد هزینه بر است. از طرفی تمامی کشورهای فعال در سوریه مانند آمریکا، ترکیه و حتی اسرائیل هم به دنبال سهم خواهی هستند. در نهایت هم باید به حل و فصل مذاکره ای برسند. ولی به معنای این نیست که ایران بازنده میدان بوده است.

وی هدف ایران از ورود به سوریه را حفظ راه ارتباطی کمک به حزب الله دانست و تاکید کرد: در صورتی که نیروهای مخالف در سوریه روی کار می آمدند، راه کمک ایران به حزب الله به کلی بسته می شد. زیرا به دلیل تقسیم قدرت در لبنان، امکان کمک مستقیم از طریق بیروت به حزب الله وجود ندارد. لذا اگرچه ایران در سوریه هزینه کرده و شاید هم به دلیل عدم زیرساخت های اقتصاد قوی نتواند سهمی که انتظار می رود را در سوریه به دست آورد، اما نفوذ خود را در این کشور حفظ کرده است که این به معنای حفظ عقبه دفاعی خواهد بود.