، از زمان پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، یکی از موضوعاتی که همواره در رسانه های داخلی ایران مطرح می شود بحث احتمال آغاز گفتگوها با ایالات متحده است. صحبت های ترامپ در مورد اینکه وی مایل به گفتگو با ایران در موضوع هسته ای است، نیز این بحث ها را داغ تر کرد. در این راستا بارها عراقچی و منافع مختلف وزارت خارجه اعلام کرده اند تنها کانال ما برای انتقال پیام به آمریکا، کشور سوئیس است که نقش حافظ منافع ایالات متحده در ایران را ایفا می کند.

با این حال چهار سفر امیر قطر به ایران در پنج ماه گذشته، سفرهای مقامات عمان به تهران و بالعکس و دیدار با رهبران عراقی باعث شد تا در هر فرصتی خبرنگاران از مقامات وزارت خارجه بپرسند در این نشست ها پیامی از /به آمریکا منتقل شده یا خیر، که البته هر بار جواب منفی بوده است.

واقعیت این است که به نظر نمی رسد ترامپ مایل باشد از طریق واسطه و میانجی آنهم در حد کشورهای همسایه ایران کار را پیش ببرد. از سویی توقع داشتن از بازیگران کوچکی که حوزه نفوذشان بعضاً خارج از مرزهای خودشان هم تعریف نمی شود، اشتباه است. این کشورها توان دیپلماتیک چندانی ندارند، در عرصه سیاست خراجی درگیر ملاحضات و محدودیت هستند و از همه مهمتر تجربه انتقال پیام از طریق کشور ثالث به ما نشان داده که نتیجه بخش نیست و همواره سوءتفاهماتی اتفاق می افتد. بنابراین انتظار اینکه این بازیگران نقش میانجی را در موضوع مهمی مانند هسته ای که دارای ضرب العجل هم هست، بازی کنند خطاست.

در فضایی که ترامپ در حال فشار به طرف های تجاری ایران است، تنها مطالبه ما می تواند از این کشورها رعایت حد و حدود مناسبات دوجانبه باشد. برای مثال اکنون عراق تحت فشار ایالات متحده قرار داد تا آخرین ارتباطات تجاری خود را با کشورمان قطع کند. بنابراین سرمایه گذاری وزارت خارجه باید بر دستورکار واقع گرایانه باشد تا بتوانیم در سال ۱۴۰۴ دیپلماسی فعالی را پیش ببریم و منتظر نمانیم که سایر کشورها نظرشان را در خصوص مسائل مرتبط با ایران مطرح کنند.

در این بین خبر سفر لاوروف، وزیر خارجه روسیه، به تهران در روز سه شنبه (۷ اسفند) موجب گمانه زنی های زیادی درباره ماموریت وی شد. در این رابطه اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه اعلام کرد این سفر در چارچوب مشورت‌های مستمر جمهوری اسلامی ایران-فدراسیون روسیه راجع به روابط دوجانبه و تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی انجام خواهد شد.

اما این توضیح کارشناسان و رسانه های داخلی را قانع نکرده است. بحث در مورد جنگ اوکراین با توجه به تلاشی که غرب برای کشیدن پای ایران به این نبرد داشت، بحث در مورد برنامه هسته ای ایران و مسئله بازگشت تحریم ها، بحث در مورد آینده خاورمیانه با تمرکز ویژه بر سوریه و نوار غزه از جمله موضوعاتی است که احتمال دارد لاوروف بخواهد درباره آنها با مقامات کشورمان گفتگو کند. دلیل حساسیت زیاد بر این سفر، به رایزنی های روسیه و آمریکا در ریاض و همچنین گفتگوهای دوجانبه پوتین و ترامپ برمی گردد.

لذا این پرسش تکراری و قطعاً بدون پاسخ دوباره مطرح می شود که آیا لاوروف حامل پیامی است؟ پیامی که احتمالاً پس از گفتگوهای بین پوتین و ترامپ تهیه شده باشد؟ بعید است. زیرا اگرچه روسیه کشور کوچکی نیست و توان میانجیگری زیادی دارد اما دور از انتظار است مسکو بخواهد نقش واسطه را ایفا کند. برای اینکار باید نفعی متصور بود و در اینجا نفعی برای کرمیلن وجود ندارد. روابط تهران-مسکو در بالاترین سطح ممکن خود است و در بحث هسته ای، روسیه قادر خواهد بود از ایران حمایت لازم را داشته باشد. بنابراین طرح انتقال پیام درست نیست اما بسیار محتمل است که وزیر خارجه روسیه آمده تا درباره شکل، اندازه و حوزه های مناسبات دوجانبه مطالبی پیشنهاداتی مطرح کند.